Przyczyna czy funkcja? O XIX-wiecznej rewolucji w teorii wartości i jej konsekwencjach dla współczesnej ekonomii

Appelt, Katarzyna

doi:10.18559/SOEP.2017.2.1

Author

Appelt Katarzyna (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu)

Title

Przyczyna czy funkcja? O XIX-wiecznej rewolucji w teorii wartości i jej konsekwencjach dla współczesnej ekonomii
Cause or Function? On the 19th-Century Revolution in the theory of Value and its Consequences to Contemporary Economics

Source

Studia Oeconomica Posnaniensia, 2017, vol. 5, nr 2, s. 5-15, bibliogr. 9 poz

Issue title

Biznes międzynarodowy - z perspektywy przedsiębiorstw i tworzenia wartości

Keyword

Teoria wartości, Rewolucja, Pozytywizm, Przyczynowość, Ekonomia, Teoria ekonomii
Value theory, Revolution, Positivism, Causality, Economics, Economic theory

Note

JEL Classification: B12, B13, B25, B41
streszcz., summ.

Abstract

Rewolucja subiektywna w ekonomii końca XIX wieku nadała pojęciu wartość charakter subiektywny. Tymczasem, jak zauważył E. Taylor [1958], zasadniczą zmianą w teorii ekonomii był nie subiektywizm, a wprowadzenie rachunku marginalnego oraz kategorii współzależności. Współczesna ekonomia, tj. szkoły: neoklasyczna, matematyczna i keynesowska, ujmują zjawiska w stosunki odpowiedniości funkcyjnej. Jedyną szkołą, która utrzymała za szkołą klasyczną zasadę przyczynowości jako fundamentalną zasadę systemu teoretycznego ekonomii, jest szkoła Carla Mengera. W artykule wykazano, że odrzucenie podejścia przyczynowego na rzecz podejścia funkcyjnego może rodzić niepożądane z punktu widzenia celu nauki skutki. Funkcjonalna odpowiedniość ze swej istoty nie wyjaśnia sensu zjawiska. Jest jedynie sposobem ujęcia obserwowanych zjawisk - sprowadza się więc do opisu. Wyznawcy podejścia funkcyjnego budują prawa, tj. rozpoznają stosunki odpowiedniości bez odwoływania się do podmiotów stosunków wymiennych. Tym samym ujęcie zjawisk jako stosunki odpowiedniości jest oderwane od kategorii wartości stanowiącej podstawę teorii wymiany i cen. Podkreśla się również, że porzucenie pojęcia przyczyny może prowadzić do błędów logicznych circulus vitiosus. (abstrakt oryginalny)

A 19th-century revolution in the theory of value did change both an understanding and an approach to the concept of value. However, as Taylor [1958] noticed, a fundamental change in the theory of value was not subjectivism but a concept of utility and a notion of interdependence. As a result, contemporary schools of economics such as neoclassical and mathematical ones recognize the economic phenomena as a functional adequacy. The article proves that giving up the causal thinking for functional adequacy may generate adverse effects/results in science. Functional adequacy does not explain the nature of phenomena. It resolves in fact to the scientific description. Moreover, it has been noticed that the followers of the positivism school recognize interdependence relations not referring to value theory which is a fundamental element of the theory of prices. In addition, it has been stressed that resigning from causal thinking may lead to the logical fallacy called circulusvitiosus. Functional adequacy does not include a category of time which is a basic category in exchange relations. (original abstract)

Accessibility

The Main Library of the Cracow University of Economics
The Library of Warsaw School of Economics
The Main Library of Poznań University of Economics and Business

Full text

Bibliography

Heydel, A., 1925, Podstawowe zagadnienia metodologiczne ekonomii, Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
Krzyżanowski, A., 1920, Założenia ekonomiki, Nakł. Księgarni S.A. Krzyżanowskiego, Kraków.
Marshall, A., 1928, Zasady ekonomiki, cz. 2, Wydawnictwo M. Arcta, Warszawa.
Menger, C., 2005, 1883, Untersuchungen über die Methode der Sozialwissenschaften und der politischen Ökonomie insbesondere, Reprint, oryg.: Duncker & Humblot, Leipzig.
Menger, C., 2010, 1871, Grundsätze der Volkswirtschatfslehre, Nabu Press, Reprint, oryg: Wilhelm Braumüller, Wien.
von Mises L., 2007, 1949, Ludzkie działanie. Traktat o ekonomii, Instytut Ludwiga von Misesa, Warszawa.
Mises L. von, 2011, 1957, Teoria a historia: interpretacja procesów społeczno-gospodarczych, Instytut Ludwiga von Misesa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Rysiewicz, Z. (red.), 1961, Słownik wyrazów obcych, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Taylor, E., 1958, Historia ekonomiki, cz. 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Poznań.

Cited by

ISSN

2300-5254

Language

pol

URI / DOI

BazEkon - The Main Library of the Cracow University of Economics

Main menu