- Author
- Chromik Krzysztof
- Title
- Kryzys metafizyki a lyotardowska koncepcja ponowoczesności
The Crisis of Metaphysics and Lyotard's Concept of Postmodernity - Source
- Doctrina. Studia społeczno-polityczne, 2012, nr 9, s 31-37, przypisy
Doctrina. Social and Political Journal - Keyword
- Metafizyka, Postmodernizm, Filozofia
Metaphysics, Postmodernism, Philosophy - Note
- streszcz., summ.
- Abstract
- Artykuł prezentuje związek pomiędzy głównymi koncepcjami ponowoczesno- ści Jean-Francois Lyotarda a wieszczonym końcem metafizyki w filozofii współczesnej. Pokazuje on zmieniające się nastawienie do metafizyki począwszy od Kanta, przez Nietzschego i Hedeggera aż do kryzysu i przypuszczalnego końca filozofii pierwszej w czasach ponowoczesnych. Szczególny nacisk został położony na zmieniającą się rolę metafizyki w epoce Oświecenia i na to, co Lyotard nazwał "upadkiem wielkich narracji" w czasach, które nastąpiły później: prawdopodobnemu końcowi idei wykraczających poza istniejącą rzeczywistość oraz były przyczynkiem wielkich zmian w historii. Tego typu zmiany były możliwe dzięki filozofii definiującej samą naturę ludzkiego istnienia i przez naukę, która w wieku rozumu w dużym stopniu przejęła rolę narzędzia do badania zasad rządzących światem. Wraz z nadejściem kapitalizmu rola metafizyki ponownie została zepchnięta na margines, jako że nie mogła dostosować się do rzeczywistości rządzącej się innym zestawem wartości i zasad; jednocześnie zmianie uległa sama definicja filozofii. (abstrakt oryginalny)
The article presents relations between Jean-Francois Lyotard's main concepts of Postmodernity and the postulated end of metaphysical era in mo-dern philosophy. It shows the changing attitudes towards metaphysics from Kant, through Nietzsche and Heidegger leading to a crisis and presumable end of the philosophy of first principles in Postmodern era. A special emphasis is put on the changing role of metaphysics in the Age of Enlightenment and what Lyotard calls "the collapse of Grand Narratives" in the era that followed: a supposed end of ideas that transcended the existing reality and constituting a causal factor of great changes in history. Such changes and transgressions were possible through philosophy defining the basic nature of human existence (metaphysics) and by science, which in the Age of Reason to a large extent took over the role of examining the principles ruling the world. With the coming of capitalism the role of metaphysics was pushed to the margin, as it cannot adjust to the new reality ruled by different set of values and regulations, thus the very meaning of philosophy has changed.(original abstract) - Full text
- Show
- Bibliography
-
- B. Baran Postmodernizm i końce wieku, Inter Esse, Kraków 2003, s. 193.
- I. Kant: Krytyka czystego rozumu Antyk, Kęty 2001, s. 23.
- M. Heidegger Czym jest metafizyka? [w:] Znaki drogi Spacja, Warszawa 1999, s. 11.
- M. Heidegger Przezwyciężenie metafizyki [w:] Martin Heidegger, Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane. Czytelnik, Warszawa 1977.
- S. Gromadzki Jak czytać i rozumieć Nietzschego [w:] Nowa Krytyka 15/2003.
- J.F. Lyotard Kondycja ponowoczesna Aletheia, Warszawa 1997, s. 11.
- M. Heidegger Przezwyciężenie metafizyki [w:] Martin Heidegger, Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane. Czytelnik, Warszawa 1977.
- J. F. Lyotard Kondycja ponowoczesna Aletheia, Warszawa 1997, s. 10.
- M. Szulakiewicz Dialog i metafizyka. W poszukiwaniu nowej filozofii pierwszej, Adam Marszałek, Toruń 2006.
- W. Tatarkiewicz Historia filozofii t.III, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 21.
- J.F. Lyotard Postmodernizm dla dzieci Aletheia, Warszawa 1997, s. 103.
- Cited by
- ISSN
- 1730-0274
- Language
- pol
