BazEkon - The Main Library of the Cracow University of Economics

BazEkon home page

Main menu

Author
Klamut Ryszard (Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza), Kantor Agata
Title
Ocena demokracji i poziom aktywności obywatelskiej i ich związki z poglądami politycznymi i udziałem w wyborach
Democracy Evaluation and Level of Civic Engagement and Their Relationships with the Political Views and Participation in Election
Source
Humanities and Social Sciences, 2017, vol. 22 (XXII), nr 24 (2), s. 123-140, rys., tab., bibliogr. 35 poz.
Keyword
Demokracja, Wybory samorządowe, Prawa obywatelskie
Democracy, Local election, Civil Rights
Note
streszcz., summ.
Abstract
Artykuł ma na celu zbadanie powiązań pomiędzy oceną demokracji i zaangażowaniem w aktywność obywatelską z jednej strony a poglądami politycznymi i udziałem w wyborach politycznych z drugiej. Badane czynniki stanowią elementy funkcjonowania człowieka w rzeczywistości społeczno-politycznej. Ocena demokracji i poglądy polityczne budują jej aspekt poznawczy, zaś udział w wyborach oraz uczestniczenie w aktywności obywatelskiej budują aspekt behawioralny. W badaniach przyjęty został złożony model zależności. Ocena demokracji była badana na trzech poziomach: ogólnych przekonań (legitymizacja systemu), aktualnego stanu demokracji (instytucje demokracji Roberta Allana Dahla) oraz konkretnych wydarzeń związanych z funkcjonowaniem systemu demokratycznego (jakość przeprowadzonych wyborów i poziom zaufania do wybranych władz). Aktywność obywatelska w czterech formach: społecznikostwo, partycypacja społeczna, indywidualna aktywność polityczna oraz partycypacja polityczna. Poglądy polityczne zostały ujęte w klasyczne kategorie: prawica - centrum - lewica oraz wyróżniono także osoby niewskazujące własnej orientacji politycznej. Badania przeprowadzone zostały po wyborach samorządowych 2014 roku na grupie 524 osób z różnych obszarów Polski. Uzyskane wyniki wskazują, że ocena demokracji jest raczej negatywna na każdym z poziomów oceny i w większym stopniu jest związana z poglądami politycznymi, niż z udziałem w wyborach. Najbardziej pozytywnie demokracja oceniana jest przez osoby o poglądach centrowych, najbardziej negatywnie zaś przez osoby o poglądach prawicowych. Natomiast większe zaangażowanie w każdy z wyróżnionych rodzajów aktywności obywatelskiej jest w większym stopniu powiązane z udziałem w wyborach, niż z poglądami politycznymi. (abstrakt oryginalny)

The article aims to describe the connections between evaluation of democracy and engagement in civic activity on the one side, and political views and participation in political elections on the other. Examined factors are the elements of human functioning in the sociopolitical reality. Evaluation of democracy and political views builds its cognitive aspect, while participation in elections and civic engagement builds its behavioral aspect. A composite model of dependency was adopted in this research. Evaluation of democracy were examined at three levels: general beliefs (Jost's system justification), the current state of democracy (Dahl's democratic institutions), and specific events connected with the functioning of the democratic system (the quality of the elections and the level of trust in the elected representatives). Civic engagement was analyzed in four types: social involvement, social participation, individual political activity and political participation. Political views were included in the classic categories: right-wing, center and left-wing and also there were separated people who did not indicate their own political orientation. The study was conducted shortly after the local election in Poland in November 2014 on a group of 524 respondents. The results show that the evaluation of democracy is rather negative at each level of evaluation and is more closely related to political views than to participation in elections. Democracy is the most positively evaluated by people with centrist views, and the most negatively by people with right-wing views. In turn, greater involvement in each of the distinguished types of civic engagement is more closely related to participation in the election than to the political views. (original abstract)
Full text
Show
Bibliography
Show
  1. Arystoteles, Polityka [w:] tegoż, Dzieła wszystkie, t. I, red., L. Piotrowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
  2. Bedyńska S., Książek M., Statystyczny drogowskaz 3. Praktyczny przewodnik wykorzystania modeli regresji oraz równań strukturalnych, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa 2012.
  3. Braithwaite V., The Value Balance Model and Democratic Governance, "Psychological Inquiry" 20, 2009.
  4. Bukowska X., Wnuk-Lipiński E., Obywatelskość a la polonaise - czyli jakimi obywatelami są Polacy?, "Nauka" 1, 2009.
  5. CBOS, Zaufanie do procedur wyborczych, Komunikat z badań, Centrum Badania Opinii Społecznej 2014, http://cbos.pl/SPISKOM.POL/2014/K_174_14.PDF) [dostęp: 15.07. 2016].
  6. Caprara G.V., Schwartz S., Capanna C., Vecchione M., Barbaranelli C., Personality and politics: Values, traits, and political choice, "Political Psychology" 27, 2006.
  7. Cwalina, W., Falkowski, A., Marketing polityczny, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
  8. Dahl R.A., O demokracji, Wydawnictwo Znak, Kraków 2000.
  9. Dahl R.A., What Political Institutions Does Large-Scale Democracy Require?, "Political Science Quarterly" 120(2), 2005.
  10. GUS, Jakość życia w Polsce w 2015 r. Wyniki badania spójności społecznej, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 2017; http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/dochody- wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/jakosc-zycia-w-polsce-w-2015-roku-wyniki-badania- spojnosci-spolecznej,4,2.html [dostęp: 09.02.2017].
  11. Hetherington M.J., The Political Relevance of Political Trust, "The American Political Science Review" 92(4), 1998.
  12. Jaśko K., Kossowska M. Wpływ wartości na rozumienie pojęcia demokracji, "Psychologia Społeczna" 3(8), 2008.
  13. Jost J., Hunyady T.O., Antecedents and Consequences of System- Justifying Ideologies, "Current Directions in Psychological Science" 14(5), 2005.
  14. Kay A.C., Jost J.T., Complementary justice: Effects of "poor but happy" and "poor but honest" stereotype examples on system justification and implicit activation of the justice motive, "Journal of Personality and Social Psychology" 85(5), 2003.
  15. Kenrick D.T., Neuberg S.L., Cialdini R.B., Psychologia społeczna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002.
  16. Klamut R., Aktywność obywatelska jako rodzaj aktywności społecznej - perspektywa psychologiczna, "Studia Socjologiczne" 1(208), 2013.
  17. Klamut R., Kwestionariusz Aktywności Obywatelskiej - narzędzie do badania różnych rodzajów aktywności obywatelskiej, "Psychologia Społeczna" 1(32), 2015.
  18. Klamut R., Kantor A., Ocena demokracji i jej wybrane uwarunkowania w kontekście wyborów samorządowych w 2014 roku w Polsce, "Roczniki psychologiczne", 2017, (w druku).
  19. Kline R.B., Principles and practice of structural equation modeling, The Guilford Press, New York, London 2011.
  20. Korzeniowski K., Psychospołeczne uwarunkowania zachowań wyborczych [w:] Podstawy psychologii politycznej, red. K. Skarżyńska. Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2002.
  21. Lewicka M., Kup Pan książkę... Mechanizmy aktywności obywatelskiej Polaków, "Studia Psychologiczne" 42(4), 2004.
  22. Nęcka E., Orzechowski J., Szymura B., Psychologia poznawcza, WN PWN, Warszawa 2006.
  23. Nyćkowiak J., Political Activity: Is Trust in Democratic Institutions Really a Relevant Determinant?, "International Journal of Sociology" 39(1), 2009.
  24. Omoto A.M., Snyder M., Hackett J.D., Personality and Motivational Antecedents of Activism and Civic Engagement, "Journal of Personality" 78(6), 2010.
  25. Reykowski J., Psychologia polityczna [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki. t. III, red. J. Strelau, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2000.
  26. Skarżyńska K., Człowiek a polityka. Zarys psychologii politycznej, Wydawnictwo Naukowe "Scholar", Warszawa 2011.
  27. Skarżyńska K., Dla kogo Polska jest sprawiedliwie urządzonym, a dla kogo najlepszym krajem do życia?, "Studia Ekonomiczne" 4(75), 2012.
  28. Skarżyńska K., Henne K., Lewicowość - prawicowość autoidentyfikacji politycznych a przekonania i kapitał społeczny - perspektywa psychologii politycznej, "Studia socjologiczne" 2(201), 2011.
  29. Skarżyńska K., Henne K., Studenci jako obywatele : kapitał ludzki i społeczny jako źródła akceptacji porządku politycznego i ekonomicznego oraz aktywności społecznej, "Psychologia Społeczna" 2(21), 2012.
  30. Taifel H., Turner J.C., The social identity theory of intergroup behavior [w:] Political psychology. Key readings. red. J.T. Jost i J. Sidanius, Psychology Press, New York 2004.
  31. Tyszka T., Psychologiczne pułapki oceniania i podejmowania decyzji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1999.
  32. Wiśniewski M., Zaufanie do samorządu terytorialnego w Polsce - próba oceny, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny", 3, 2015.
  33. Wojciszke B., Sprawczość i wspólnotowość. Podstawowe wymiary spostrzegania społecznego, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2010.
  34. Wojciszke B., Psychologia społeczna. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2015.
  35. Zalewska A.M., Krzywosz-Rynkiewicz B., Psychologiczne portrety młodych Polaków. Rozwojowe i podmiotowe uwarunkowania aktywności obywatelskiej młodzieży, Wydawnictwo SWPS, Warszawa 2011.
Cited by
Show
ISSN
2300-9918
Language
pol
URI / DOI
http://dx.doi.org/10.7862/rz.2017.hss.25
Share on Facebook Share on Twitter Share on Google+ Share on Pinterest Share on LinkedIn Wyślij znajomemu