BazEkon - The Main Library of the Cracow University of Economics

BazEkon home page

Main menu

Author
Murzyn Michał
Title
Zarządzanie dziedzictwem kulturowym na podstawie wartości
Cultural Heritage Management Based on Values
Source
Zarządzanie w Kulturze, 2016, t. 17, z. 3, s. 195-213, bibliogr. 79 poz.
Culture Management
Keyword
Dziedzictwo kulturowe, Zarządzanie kulturą, Ochrona zabytków, Wartości niematerialne
Cultural heritage, Cultural management, Conservation, Intangible asset
Note
summ.
Abstract
Dziedzictwo niematerialne ma w moim rozumieniu wymiar społeczny i duchowy. Będą to idee, zmieniające się odczucia, interpretacje. Jacek Purchla pisał, że dziedzictwo to wybór, pamięć i tożsamość5, Krzysztof Kowalski dodał tu jeszcze "wartość"6. Według mnie niematerialnym dziedzictwem będzie w szczególności wartość, bo to na jej podstawie buduje się wszelkie interpretacje, podejmuje wybory i wskazuje to, co warte jest zapamiętania. Czym zatem powinien zająć się nowy system zarządzania dziedzictwem i którego obszaru miałby dotyczyć? W ocenie konserwatorów zapewne chodzi o nową jakość ochrony zabytków, może bardziej rozbudowaną, wieloaspektową, a jednocześnie uwzględniającą jednostkowy charakter każdego z obiektów. Współczesne teorie dotyczące dziedzictwa mówią natomiast o jego społecznym charakterze i dotyczą wykorzystywania przeszłości w celach współczesnych. Spróbuję połączyć te dwie skrajne wydawałoby się postawy i zaproponować koncepcję systemu zarządzania dziedzictwem opartego na wartościowaniu, co wymaga krótkiego omówienia, czym w ogóle są wartości i nauka, która się nimi zajmuje - czyli aksjologia. (fragment tekstu)

Cultural heritage management is perceived today as a modern system for the protection of historical monuments. However, the original meaning of heritage is intangible: with the emphasis shifted from the object (monuments) to the subject (recipients). Therefore, not only objects but also people become the area of interest. The aim of this article is to present the concept of heritage management based on values. Literature analysis indicates that numerous values are attributed to historical monuments; the article enumerates almost 130 of them. Drawing upon the experience of axiology, the values should be divided into objective (belonging to the object) and subjective (belonging to the recipient). It will allow for an even better identification of heritage resources, and for adjusting the methods of heritage protection, education and promotion. The presented concept is a starting point for the elaboration of modern methods of preserving the relicts of our past and making use of them by contemporary generations. (original abstract)
Accessibility
The Main Library of the Cracow University of Economics
The Library of Warsaw School of Economics
Full text
Show
Bibliography
Show
  1. Abstrakty wystąpień z konferencji naukowej odbytej w dniach 27-29 maja 2010 roku: Wokół zagadnień estetyki zabytku po konserwacji i restauracji.
  2. Affelt W., Dziedzictwo techniki w kontekście rozwoju zrównoważonego [w:]B. Szmygin (red.), Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, Warszawa-Lublin 2008, s. 7-16.
  3. Affelt W., O wartościowości architektury przemysłowej (i nie tylko...) [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie zabytków architektury, Warszawa 2013, s. 17-36.
  4. Affelt W., Dziedzictwo techniki jako cząstka kultury, Część I. W nurcie rozwoju zrównoważonego, "Ochrona Zabytków" 2008, nr 4, s. 60-84.
  5. Affelt W., Dziedzictwo techniki jako cząstka kultury. Część II.W stronę dziedzictwa zrównoważonego, "Ochrona Zabytków" 2009, nr 1, s. 53-82.
  6. Arszyński M., Idea - Pamięć - Troska. Rola zabytków w przestrzeni społecznej i formy działań na rzecz ich zachowania od starożytności do połowy XX wieku, Malbork 2007.
  7. Barański M., Pozamaterialna wartość dziedzictwa kultury czy pozamaterialne dziedzictwo kultury [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, Warszawa-Lublin 2012, s. 17-26.
  8. Barański M., Pozamaterialne i nieobecne dziedzictwo kultury, "Ochrona Zabytków" 2005, nr 3, s. 49-56.
  9. Benjamin W., Dzieło sztuki w dobie reprodukcji technicznej [w:] tenże,Twórca jako wytwórca, Poznań 1975, s. 65-105.
  10. Białostocki J., Dzieło sztuki i zabytek [w:] Dzieło sztuki i zabytek, Materiały z XXV sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa 1976, s. 8-12.
  11. Böhm A., Dobosz P., Jaskanis P., Purchla J., Szmygin B., Raport na temat funkcjonowania systemu ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce po roku 1989, J. Purchla (red.), Kraków 2008.
  12. Brykowska M.E., Nośniki wartości w architekturze zabytkowej [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie zabytków architektury, Warszawa 2013, s. 51-60.
  13. Buchaniec A.J., Autentyzm - podstawowa wartość w konserwacji zabytków architektury, rozprawa doktorska na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej, Kraków 1999, mps.
  14. D'Alleva A., Metody i teorie historii sztuki, tłum. E. i J. Jedlińscy, Kraków 2008.
  15. Frodl W., Pojęcia i kryteria wartościowania zabytków. Ich oddziaływanie na praktykę konserwatorską, tłum. M. Arszyński, Warszawa 1966.
  16. Gawlicki M., Ocena wartości zasobu zabytkowego - cele, metody, praktyka [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie zabytków architektury, Warszawa 2013, s. 99-104.
  17. Gołaszewska M., Zarys estetyki. Problematyka, metody, teorie, Warszawa 1984.
  18. Guttmejer K., Świątek P., Warszawski późny modernizm lat 60. Próba konserwatorskiego wartościowania [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, Warszawa-Lublin 2012, s. 57-66.
  19. Ingarden R., Czego nie wiemy o wartościach [w:] tenże, Przeżycie - dzieło - wartość, Kraków 1966, s. 83-127.
  20. Janczykowski J., Kilka uwag wojewódzkiego konserwatora zabytków do ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami [w:] B. Szmygin (red.), System ochrony zabytków w Polsce - analiza, diagnoza, propozycje, Lublin-Warszawa 2011, s. 89-94.
  21. Kębłowski J., Oryginał, kopia, replika, falsyfikat... Refleksje na temat kilku pojęć historii sztuki, [w:] J. Miziołek, M. Morka (red.), Materiały Międzynarodowej Konferencji Naukowej zorganizowanej 21-22 maja 1999 roku przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Oddział Warszawski Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Zamek Królewski w Warszawie, s. 290-300.
  22. Kiereś H., Wartości teoria [w:] Powszechna encyklopedia filozofii, t. 9, Lublin 2008, s. 708-711.
  23. Kobyliński Z., Problemy współczesnej teorii konserwacji dziedzictwa archeologicznego w Polsce [w:] B. Szmygin (red.), Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, Warszawa-Lublin 2008, s. 35-44.
  24. Kobyliński Z., Wysocki J., Problemy wartościowania dziedzictwa archeologicznego[w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, Warszawa-Lublin 2012, s. 81-100.
  25. Kolankiewicz L., Istota dziedzictwa niematerialnego w rozumieniu Konwencji UNESCO z 2003 roku [w:] A. Rottermund (red.), Dlaczego i jak w nowoczesny sposób chronić dziedzictwo kulturowe, Materiały pokonferencyjne. Konferencja zorganizowana przez Polski Komitet do spraw UNESCO w Warszawie 25 lutego 2013 roku, Warszawa 2014, s. 61-104.
  26. Konwencja UNESCO o ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 roku.
  27. Kowalski K., O istocie dziedzictwa europejskiego - rozważania, Kraków 2013.
  28. Kowalski W., Prawna problematyka konserwacji zabytków [w:] B. Szmygin (red.), Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, Warszawa-Lublin 2008, s. 51-62.
  29. Krawczyk J., Ideał obiektywności wiedzy a początki wartościowania w konserwatorstwie [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, Warszawa-Lublin 2012, s. 101-114.
  30. Krawczyk J., Kryteria i metody wartościowania zabytków architektury [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie zabytków architektury, Warszawa 2013, s. 139-146.
  31. Krąpiec M., Wartość [w:] Powszechna encyklopedia filozofii, t. 9, Lublin 2008, s. 704-708.
  32. Lewicki J., Wartościowanie zabytków w Polsce. Przegląd doświadczeń i postulaty na przyszłość [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie zabytków architektury, Warszawa 2013, s. 157-171.
  33. Łakomy K.,Układy willowo-ogrodowe miast epoki przemysłowej, a problematyka zróżnicowania cech i wartości [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, Warszawa-Lublin 2012, s. 75-83.
  34. Łoziński J.Z., Zabytek - pomnik historyczny, pamiątka narodowa, dzieło sztuki [w:] K. Nowiński(red.), Dzieło sztuki i zabytek, Materiały z XXV Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa 1976, s. 13-27.
  35. Miłobędzki A., Klasyfikacja zabytków - niektóre aspekty wartościowania[w:] O wartości dzieła sztuki, Materiały II Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki - Radziewanowice 19-21 maja 1966, Warszawa 1968, s. 101-111.
  36. Mitkowska A., Rozważania o wartościowaniu ogrodów zabytkowych dla ich ochrony i konserwacji [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, Warszawa-Lublin 2012, s. 121-134.
  37. Murzyn M., Subiektywizm i obiektywizm aksjologiczny podstawą rozdzielenia zadań w systemie ochrony zabytkow i zarządzaniu dziedzictwem kulturowym [w:] B. Szmygin (red.), Wartość funkcji w obiektach zabytkowych, Warszawa 2014, 195-204.
  38. Murzyn M., Wartościowanie w zarządzaniu dziedzictwem kulturowym i ochronie zabytków. Praca magisterska pod kierunkiem dr hab. Łukasza Gawła, Kraków 2014: Instytut Kultury UJ.
  39. Murzyn M., Zarządzanie dziedzictwem - czyli czym?, "Zarządzanie w Kulturze" 2015, t. 16, z. 2, s. 107-127.
  40. Murzyn-Kupisz M., Barbarzyńca w ogrodzie? Dziedzictwo kulturowe widziane z perspektywy ekonomii, "Zarządzanie Publiczne" 2010, nr 3, s. 19-32.
  41. Murzyn-Kupisz M., Spojrzenie na wartości obiektów zabytkowych z perspektywy ekonomiki kultury [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, Warszawa-Lublin 2012, s. 135-150.
  42. Our Common Future.Report of the World Commission on Environment and Development, United Nations 1987.
  43. Pawłowska K., Swaryczewska M., Ochrona dziedzictwa kulturowego. Zarządzanie i partycypacja społeczna, Kraków 2002.
  44. Pieńkowska H., Próba rozszerzenia pojęcia zabytek w powiązaniu z rozwojem nauki o ochronie środowiska i architekturze krajobrazu [w:] Dzieło sztuki i zabytek, Materiały z XXV Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa 1976, s. 36-49.
  45. Pronobis-Gajdzis M., Wartościowanie zabytkowych kodeksów - dylematy konserwatorskie [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, Warszawa-Lublin 2012, s. 183-200.
  46. Purchla J., Dziedzictwo kulturowe [w:] J. Hausner, A. Karwińska, J. Purchla (red.),Kultura, a rozwój, Warszawa 2013, s. 39-56.
  47. Purchla J., Dziedzictwo kulturowe w Polsce: system prawny, finansowanie i zarzadzanie [w:] J. Hausner, A. Karwińska, J. Purchla(red.), Kultura, a rozwój, Warszawa 2013, s. 195-214.
  48. Purchla J., Wstęp [w:] M. Murzyn, J. Purchla (red.), Dziedzictwo kulturowe w XXI wieku. Szanse i wyzwania, Kraków 2007, s. 9-14.
  49. Riegl A., Nowoczesny kult zabytków. Jego istota i powstanie [w:] J. Krawczyk (red.), Zabytek i historia, Warszawa 2007, s. 191-201.
  50. Rouba B.J., Autentyczność i integralność zabytków, "Ochrona Zabytków" 2008, nr 4, s. 37-57.
  51. Rouba B.J., Projektowanie konserwatorskie, "Ochrona Zabytków" 2008, nr 1, s. 57-78.
  52. Rouba B.J., Teoria w praktyce polskiej ochrony, konserwacji i restauracji dziedzictwa kultury [w:] B. Szmygin (red.), Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, Warszawa-Lublin 2008, s. 101-120.
  53. Rudkowski T., Ochrona zabytków /Niektóre aspekty filozoficzne i socjologiczne/[w:] Dzieło sztuki i zabytek, Materiały z XXV sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa 1976, s. 28-35.
  54. Rutyna H., Kościół Ducha Świętego w Stargardzie Szczecińskim,część 3:Zabytek i wartości, "Przestrzeń i Forma" 2012, nr 18, s. 275-290.
  55. Sapetowa I., Konserwacja zabytków a treści dzieła sztuki (z rozważań nad metodyką konerwacji zabytków)[w:] Dzieło sztuki i zabytek, Materiały z XXV sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa 1976, s. 104-113.
  56. Społeczno-gospodarcze oddziaływanie dziedzictwa kulturowego. Raport z badań społecznych, NID, Warszawa 2013.
  57. Stępień A.B., Wstęp do filozofii,wyd. 4 rozsz., Lublin 2011.
  58. Stępień P.M., Kryzys teorii - czy kryzys praktyki? co powinniśmy naprawić w systemie ochrony dziedzictwa architektonicznego [w:] B. Szmygin (red.), Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, Warszawa-Lublin 2008, s. 121-132.
  59. Szmelter I., Nowe rozumienie dziedzictwa kultury; implikacje dla wartościowania [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, Warszawa-Lublin 2012, s. 219-232.
  60. Szmelter I., Paradygmat teorii i praktyki konserwatorskiej w odniesieniu do sztuki nowoczesnej [w:] B. Szmygin (red.), Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, Warszawa-Lublin 2008, s. 133-143.
  61. Szmelter I., Sztuka totalna czy dychotomia? Klasyczna i nowoczesna sztuka w dokumentacji i opiece, "Sztuka i Dokumentacja" 2011, nr 5, s. 16-20.
  62. Szmygin B., System ochrony zabytków w Polsce - próba diagnozy [w:] B. Szmygin (red.), System ochrony zabytków w Polsce - analiza, diagnoza, propozycje, Lublin-Warszawa 2011, s. 7-15.
  63. Szmygin B., Teoria zabytku Aloisa Riegla, "Ochrona Zabytków" 2003, nr 3-4, s. 148-153.
  64. Święcka E., To, co przetrwało - to, co pozostanie. Kryteria troski o malarstwo ścienne [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, Warszawa-Lublin 2012, s. 209-218.
  65. Tajchman J.,Adaptacja zabytków architektury w świetle współczesnej teorii ochrony i konserwacji dóbr kultury [w:]G. Rakowski (red.),Konserwacja, wzmocnienie i modernizacja budowlanych obiektów historycznych i współczesnych, Kielce 2001, s. 131-142.
  66. Tajchman J., Konserwacja zabytków architektury - uwagi o metodzie, "Ochrona Zabytków" 1995, nr 2, s. 150-159.
  67. Tajchman J., Metoda konserwacji i restauracji dziedzictwa architektonicznego w zakresie zabytkowych budowli, maszynopis, Toruń 2009, mps.
  68. Tatarkiewicz W., O pojęciu wartości, co historyk filozofii ma do zakomunikowania historykowi sztuki[w:] O wartości dzieła sztuki, Materiały II Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki - Radziewanowice 19-21 maja 1966, Warszawa 1968, s. 11-24.
  69. Tatarkiewicz W., O filozofii i sztuce, Warszawa 1986.
  70. Thurley S., Zasady ochrony zabytków, "Ochrona Zabytków" 2008, nr 2, s. 51-52.
  71. Tischner J., Myślenie według wartości, Kraków 1982.
  72. Tomaszewski A., Od sacrum do profanum od genius loci do miejsca znaczącego dla kultury [w:] B. Szmygin (red.), Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, Warszawa-Lublin 2008, s. 169-172.
  73. Towse R., Ekonomia kultury. Kompendium, tłum. H. Dębowski, K.L. Pogorzelski, Ł.M. Skrok, Warszawa 2011.
  74. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2014 r. poz. 1446 t.j.).
  75. Witwicki M.T., Kryteria oceny wartości zabytkowej obiektów architektury jako podstawa wpisu do rejestru zabytków, "Ochrona Zabytków" 2007, nr 1, s. 77-98.
  76. Wyjątkowa uniwersalna wartość a monitoring dóbr światowego dziedzictwa, red. B. Szmygin, ICOMOS i NID, Warszawa 2011.
  77. Zalasińska K., Zeidler K., Problematyka wartościowania jako podstawy rozstrzygnięć wojewódzkiego konserwatora zabytków [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, Warszawa-Lublin 2012, s. 243-248.
  78. http://www.nid.pl/upload/iblock/472/472e646a7a6f116cb09105f922695509.pdf [odczyt: 1.03.2016].
  79. https://www.youtube.com/watch?v=-goZ7bIR6rc [odczyt: 1.03.2016].
Cited by
Show
ISSN
1896-8201
Language
pol
URI / DOI
http://dx.doi.org/10.4467/20843976ZK.16.013.5067
Share on Facebook Share on Twitter Share on Google+ Share on Pinterest Share on LinkedIn Wyślij znajomemu