- Author
- Michalski Łukasz M. (Uniwersytet Śląski)
- Title
- Likwidacja Europy. Totalizm i demokracja w rozważaniach Zygmunta Mysłakowskiego
Liquidation of Europe: Totalism and Democracy in the Reflections of Zygmunt Mysłakowski - Source
- Chowanna, 2020, T. 2(55), s. 1-24, bibliogr. 22 poz.
- Issue title
- Myślenie zmiany
- Keyword
- Demokracja, Kultura, Cywilizacja europejska, Zagrożenia cywilizacyjne
Democracy, Culture, European civilization, Civilization risk - Note
- summ.
- Country
- Europa
Europe - Abstract
- Książka Totalizm czy kultura autorstwa Zygmunta Mysłakowskiego została wydana po raz pierwszy w 1938 roku. Inicjowała serię mających się ukazywać co miesiąc "tanich i dobrych książek o charakterze społecznym i popularno-naukowym" Krakowskiej Spółdzielni Wydawniczej "Czytelnik"3. Nie odbiła się jednak szerokim echem w środowisku naukowym. Realizację jej popularyzatorskich celów uniemożliwiła wojna. Ta niewielkich rozmiarów publikacja jest w znaczącej części analizą okoliczności autorowi współczesnych, a te wojna diametralnie zmieniła, co szybko uczyniło książkę w warstwie komentarza nieaktualną4, w czasach PRL-u zaś tekst był dyskwalifikowany z przyczyn ideowo zasadniczych. Nie jest to więc pozycja, która doczekała się powojennych wznowień czy jakiegoś renesansu lektury w kolejnych dekadach. Także dziś autorzy odnoszą się do niej w pracach naukowych dość rzadko, nie licząc kręgów badawczo zainteresowanych twórczością i czasami Zygmunta Mysłakowskiego. Sądzę, że zamieszczenie tutaj poszerzonego streszczenia Totalizmu czy kultury ma szansę na przywrócenie książki do obiegu czytelniczego (i jest to pierwsze zadanie niniejszego artykułu). Tym bardziej warto to zrobić, że choć od czasów ukazania się Totalizmu czy kultury minęło już ponad osiem dekad, dzisiejszy czytelnik chyba tylko z wysiłkiem uniknie odczucia podobieństwa czasów wydania książki i naszej współczesności - obojętne, czy z Mysłakowskim będzie się zgadzał, czy też nie. (fragment tekstu)
Łukasz Michalski discusses the content of Zygmunt Mysłakowski's 1938 book Totalizm czy kultura (Totalism or Culture). He points to the consonance between book's diagnoses of the socio-political situation in the late 1930s and Timothy Snyder's description of the second decade of the twenty-first century. He argues that we can see an analogy between the dynamic growth of totalisms in the interwar period and the mechanisms that can be observed in Europe, America, Russia today. Mysłakowski and Snyder leave no illusions in their descriptions of their present milieus. However, in Mysłakowski's book there is a cognitive incongruity inasmuch as, alongside the main line of the argument with its recognition of the value of democracy, there is also an appreciation of the figure of the leader (Marshal Józef Piłsudski). Michalski examines this tension as the context of the diagnoses of our contemporary situation. (original abstract) - Full text
- Show
- Bibliography
-
- Barthes R.: Operacja Astra. W: Barthes R.: Mitologie. Przeł. A. Dziadek. Wstępem opatrzył K. Kłosiński. Warszawa 2000, s. 66-68.
- Brodski J.: Strategia obrony. Tłum. A. Pokojska. "Rzeczpospolita", 21-22.01.2006, dodatek: "Plus Minus", s. 8-9.
- Chmaj L.: Kierunki i prądy pedagogiki współczesnej. Warszawa-Wilno 1938.
- Kołakowski L.: Niepewność epoki demokracji. Wybór i słowo wstępne Z. Mentzel. Kraków 2014.
- Kornat M.: Zygmunt Mysłakowski i jego koncepcja "ucieczki od wolności". W: Doktryny, historia, władza. Red. A. Citkowska-Kimla, M. Kiwior-Filo, B. Szlachta. Kraków 2009, s. 137-151.
- Kowal G.: Anatomia kulturowej legendy. Niżyński, Gründgens, Dönhoff, Piłsudski. Kraków 2014.
- Koziołek R.: Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy. Katowice 2015.
- Lechoń J.: U marszałka Piłsudskiego w Sulejówku. "Wiadomości Literackie" 1924, nr 40-42, s. 1.
- Lektury Józefa Piłsudskiego. Edusens.pl. http://www.edusens.pl/edusensacje/lektury-jozefa-pilsudskiego [dostęp: 23.12.2020].
- Lektury Marszałka. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. https://muzeumpilsudskiblog.pl/lektury-marszalka/ [dostęp: 23.12.2020].
- Miłosz C.: Zniewolony umysł. Paryż 1953.
- Mysłakowski Z.: Totalizm czy kultura. Kraków 1938.
- Nałkowska Z.: Dzienniki. [T.] 3: 1918-1929. Oprac., wstęp i komentarz H. Kirchner. Warszawa 1980.
- Nawroczyński B.: Oddech myśli. Archiwalia główne. Wybór, komentarze i red. naukowa L. Witkowski. Kraków 2020.
- Snyder T.: Droga do niewolności. Rosja, Europa, Ameryka. Przekł. B. Pietrzyk. Kraków 2019.
- Snyder T.: O tyranii. Dwadzieścia lekcji z dwudziestego wieku. Przekł. B. Pietrzyk. Kraków 2017.
- Starzewski M.: Demokracja a totalizm. Odczyt wygłoszony w Klubie Dyskusyjnym Związku Legionistów w Krakowie dn. 4 listopada 1937 r. Kraków 1937.
- Śliwerski B.: "Spropagowany" pedagog społeczny jako uczony w przestrzeni politycznych konfrontacji. W: Pedagog społeczny. Teoria i praktyka działalności społecznej. Red. A. Żukiewicz. Łódź 2017, s. 13-29. https://doi.org/10.18778/8088-642-1.02.
- Śliwerski B.: Tęsknota do "wodza". Pedagog, 8.04.2019. https://sliwerski-pedagog.blogspot.com/2019/04/tesknota-do-wodza.html [dostęp: 23.12.2020].
- Urbankowski B.: Józef Piłsudski. Marzyciel i strateg. Poznań 2014.
- Weber M.: Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Przeł. i wstępem opatrzyła D. Lachowska. Warszawa 2002.
- Witkowski L.: Przełom dwoistości w pedagogice polskiej. Historia, teoria, krytyka. Kraków 2013.
- Cited by
- ISSN
- 0137-706X
- Language
- pol
- URI / DOI
- http://dx.doi.org/10.31261/CHOWANNA.2020.55.08
