BazEkon - The Main Library of the Cracow University of Economics

BazEkon home page

Main menu

Author
Ciechanowiec Herman (prawnik)
Title
Społeczno-gospodarcze przeznaczenie własności nieruchomości a planowanie przestrzenne w gminie
Socio-economic Purpose of the Ownership of Real Property and Spatial Planning in the Municipality
Source
Samorząd Terytorialny, 2021, nr 12, s. 34-48, bibliogr. 102 poz.
Keyword
Własność nieruchomości, Planowanie przestrzenne, Polityka przestrzenna, Dobro wspólne
Ownership of real property, Spatial planning, Spatial policy, Common good
Note
streszcz., summ.
Abstract
Celem artykułu jest wyjaśnienie pojęcia społeczno-gospodarczego przeznaczenia własności nieruchomości jako determinanty treści i granic tego prawa w kontekście planowania przestrzennego w gminie. Aktualność problematyki jest podyktowana znaczącym rozpowszechnieniem w lokalnej praktyce urbanistyczno-prawnej liberalno-indywidualistycznej interpretacji własności oraz doktryny wolności budowlanej, uznającej prawo zabudowy za aprioryczne i immanentne uprawnienie właścicielskie. W artykule pokazano, że takie podejście nie odpowiada normatywnemu, liberalno-solidarystycznemu modelowi własności nieruchomości, wytyczonemu między innymi przez użyte w art. 140 i art. 143 Kodeksu cywilnego pojęcie jej przeznaczenia społeczno-gospodarczego. Wywiedziono w szczególności, że owo pojęcie dokonuje ustawowej socjalizacji własności nieruchomości, zobowiązuje do traktowania przestrzeni jako dobra wspólnego i sfery kompromisu między interesem prywatnym a interesem publicznym. Ponadto w artykule uzasadniono tezę, że inwestycje sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem własności nieruchomości nie znajdują podstawy w przysługującym właścicielowi tytule cywilnoprawnym do gruntu. (abstrakt oryginalny)

The objective of the article is to explain the concept of the socio-economic purpose of ownership of real property as a determinant of the content and limits of this right in the context of spatial planning in the municipality. The currency of the issue is dictated by the significant dissemination in local urban law practice of the liberal-individualistic interpretation of ownership and the doctrine of freedom of construction, which considers the right of development as an a priori and inherent ownership right. The article shows that such an approach does not correspond to the normative, liberal-solidarity model of ownership of real property specified, among others, by the concept of its socio-economic purpose used in Articles 140 and 143 of the Polish Civil Code. It is argued, in particular, that this concept socializes ownership of real property by statute and requires the treatment of space as a common good and a sphere of compromise between private and public interests. Furthermore, the article justifies the argument that investments which are in conflict with the socio-economic purpose of ownership of real property are not based on the owner's civil law title to the land. (original abstract)
Accessibility
The Main Library of the Cracow University of Economics
The Library of Warsaw School of Economics
The Library of University of Economics in Katowice
Bibliography
Show
  1. Aleksandrovskij S., Graždanskoe pravo R.S.F.S.R., Nowonikołajewsk 1923.
  2. Aleksandrovskij S., Očerki po graždanskomu pravu R.S.F.S.R., Moskwa 1924.
  3. Aleksandrovskij S., Volʹfson A.,Graždanskij kodeks (v voprosah i otvetah), Moskwa 1929.
  4. Banaszkiewicz B., Konstytucyjne prawo do własności [w:] Konstytucyjne podstawy systemu prawa, red. M. Wyrzykowski, Warszawa 2001.
  5. Bielecki Cz., Chaos i zgiełk, "Plus Minus" 2012/2.
  6. Blackstone W., Commentaries on the Laws of England. In Four Books. In Two Volumes. Vol. I. - Books I & II, Filadelfia 1893.
  7. Brzeziński W., Plan zagospodarowania przestrzennego, Warszawa 1961.
  8. Brzeziński W., Plan zagospodarowania przestrzennego. Istota prawna i miejsce w systemie prawnym gospodarki planowej, Warszawa 1961.
  9. Burlamaqui J., The Principles of Natural and Politic Law, Indianapolis 2006.
  10. Chauvin T., Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2011.
  11. Czachórski W., Własność osobista w świetle Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa 1956.
  12. Dadańska K., Prawo rzeczowe, Warszawa 2017.
  13. Dobrov A., Statʹ â pervaâ Graždanskogo Kodeksa, "Pravo i Žizn" 1927/1.
  14. Doliwa A., Prawo rzeczowe, Warszawa 2012.
  15. Dûgi L., Kontitucionnoe pravo. Obŝaâ teoriâ gosudarstva, Moskwa 1908.
  16. Duguit L., Kierunki rozwoju prawa cywilnego od początku XIX wieku, Warszawa-Kraków 1938.
  17. Dybowski T., Ochrona własności w polskim prawie cywilnym (rei vindicatio - actio negatoria) [w:] T. Dybowski, Dzieła zebrane, Warszawa 2013.
  18. Dybowski T., Zasady współżycia społecznego i społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa a prawo własności [w:] T. Dybowski, Dzieła zebrane, Warszawa 2013.
  19. Franciszek, Encyklika Fratelli tutti, Kraków 2020.
  20. Franciszek, Encyklika Laudato si', Poznań 2015.
  21. Ganin A., Zajcev S., Izvolenskij V., Lebedev V., Aleksandrovskij V., Brandenvurgskij Â., Graždanskij kodeks s postatejno-sistematizirovannymi materialami, Moskwa 1928.
  22. Gawlik Z., Prawo własności [w:] Podstawy prawa cywilnego. Prawo rzeczowe, red. S. Wójcik, Warszawa 2001.
  23. Gierke O., Deutsches Privatrecht. Zweiter Band, Lipsk 1905.
  24. Gierke O., The Social Role of Private Law, "German Law Journal" 2018/4.
  25. Gniewek E., Prawo rzeczowe, Warszawa 2016.
  26. Gojhbarg A., Doklad o rabote nad graždanskim kodeksom, "Bûlletenʹ IV sessii VCIK" 1922/3.
  27. Gojhbarg A., Hozâjstvennoe pravo R.S.F.S.R. T. I, Moskwa 1924.
  28. Górski W., Kitłowski E., Podstawy prawa cywilnego i rodzinnego, Szczecin 1980.
  29. Gribanov V., Predely osuŝestvleniâ i zaŝity graždanskih prav, Moskwa 1992.
  30. Grzybowski S. (ref. głów.), Czachórski W., Nowakowski Z., Radwański Z., Szpunar A., Własność osobista w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej [w:] Zagadnienia prawne Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, t. 3, red. J. Wasilkowski, Warszawa 1954.
  31. Grzybowski S., Prawo cywilne. Zarys prawa rzeczowego, Warszawa 1989.
  32. Habdas M., Publiczna własność nieruchomości, Warszawa 2012.
  33. Ignatowicz J., Prawo rzeczowe, Warszawa 1976.
  34. Ignatowicz J., Przemiany prawa własności w świetle przepisów Kodeksu cywilnego, "Studia Cywilistyczne" 1969/13-14.
  35. Izdebski H., Ideologia i zagospodarowanie przestrzeni. Doktrynalne prawno-polityczne uwarunkowania urbanistyki i architektury, Warszawa 2013.
  36. Izdebski H., Interes publiczny a interes prywatny. Uwagi na tle legalnej definicji interesu publicznego w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [w:] Interes publiczny a interes prywatny w prawie, red. T. Giaro, Warszawa 2012.
  37. Izdebski H., Nelicki A., Zachariasz I., Zagospodarowanie przestrzenne. Polskie prawo na tle standardów demokratycznego państwa prawnego, Warszawa 2007.
  38. Izdebski H., Prawo własności w planowaniu zagospodarowania przestrzeni [w:] Kierunki reformy planowania i zagospodarowania przestrzennego, red. I. Zachariasz, Warszawa 2012.
  39. Izdebski H., Zachariasz I., Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz LEX, Warszawa 2013.
  40. Jan Paweł II, Encyklika Sollicitudo rei socialis [w:] Encykliki społeczne Kościoła Katolickiego, red. J. Lipniak, Świdnica 2005.
  41. Jan XXIII, Encyklika Mater et magistra [w:] Encykliki społeczne Kościoła Katolickiego, red. J. Lipniak, Świdnica 2005.
  42. Jan XXIII, Encyklika Pacer im terris [w:] Encykliki społeczne Kościoła Katolickiego, red. J. Lipniak, Świdnica 2005.
  43. Jefferson T., To Rev. James Madison Fontainebleau, October 28, 1795[1985] [w:] T. Jefferson, Political writings, Cambridge 2004.
  44. Kantorovič Â., Pervaâ statʹ â graždanskogo kodeksa, "Pravo i Žizn" 1925/2-3.
  45. Kawałko A., Witczak H., Prawo cywilne, Warszawa 2008.
  46. Kelʹman E., Spor o st. 1 graždanskogo kodeksa, "Vestnik Sovetskoj Ûsticii" 1927/18.
  47. Kent J., Commentaries on American Law. In Four Volumes. Volume II, Filadelfia 1889.
  48. Kent J., Dissertations: Being the Preliminary Part of a Course of Law Lectures, Nowy Jork 1795.
  49. Kocot W., Treść i wykonywanie własności [w:] A. Brzozowski, W. Kocot, W. Opalski, Prawo rzeczowe. Zarys wykładu, Warszawa 2012.
  50. Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.
  51. Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
  52. Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2014.
  53. Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, Warszawa 2019.
  54. Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, przew. kom. red. Z. Resich, Warszawa 1972.
  55. Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, red. K. Osajda, Warszawa 2013.
  56. Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
  57. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, Art. 30-86, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
  58. Kowalewski A., Nowak M., Studia nad chaosem przestrzennym, t. 1, Chaos przestrzenny i prawo. Uwarunkowania, procesy, skutki, rekomendacje, Warszawa 2018.
  59. Lenin W., List do Biura Politycznego KC RKP(b) w sprawie Kodeksu cywilnego RFSRR [w:] W. Lenin, Dzieła wszystkie, t. 44, Warszawa 1989.
  60. Lenin W., O zadaniach Ludowego Komisariatu Sprawiedliwości w warunkach nowej polityki ekonomicznej [w:] W. Lenin, Dzieła wszystkie, t. 44, Warszawa 1989.
  61. Léon Duguit and the Social Obligation Norm of Property. A Translation and Global Exploration, red. P. Babie, J. Viven-Wilksch, Singapur 2019.
  62. Łukasiewicz J., Własność [w:] Instytucje prawa rzeczowego. Repetytorium, red. J. Łukasiewicz, Warszawa 2016.
  63. Malickij A., Vvedenie [v:] Graždanskij kodeks Sovetskih Respublik, red. A. Malickij, Charków 1925.
  64. Mikosz R., "Ograniczenia" własności (na przykładzie prawa górniczego), "Problemy Prawne Górnictwa" 1982/5.
  65. Novickij I., Pravo sobstvennosti, Moskwa 1925.
  66. Nowakowski Z., Prawo rzeczowe. Zarys wykładu, Warszawa 1980.
  67. Pannert M., Granice własności [w:] A. Bieliński, M. Pannert, Prawo cywilne - część ogólna. Prawo rzeczowe, Warszawa 2018.
  68. Pańko W., Uwagi o przedmiocie prawa własności gruntowej, "Problemy Prawne Górnictwa" 1978/2.
  69. Pańko W., Własność gruntowa w planowej gospodarce przestrzennej. Studium prawne, Katowice 1978.
  70. Pierson C., Just Property. A History in the Latin West. Volume One: Wealth, Virtue, and the Law, Nowy Jork 2013.
  71. Praktičeskij kommentarij Graždanskogo kodeksa RSFSR, red. F. Nahimson, Moskwa 1931.
  72. Radwański Z., Czy klauzula generalna społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa powinna określać treść prawa własności [w:] Ars et usus. Księga pamiątkowa ku czci Sędziego Stanisława Rudnickiego, wstęp T. Ereciński, J. Gudowski, Warszawa 2005.
  73. Radwański Z., Zieliński M., Uwagi de lege ferenda o klauzulach generalnych w prawie prywatnym, "Przegląd Legislacyjny" 2001/2.
  74. Rubinštejn B., Princip socialʹno-èkonomičeskogo naznačeniâ prava v graždanskom kodekse RSFSR (Okončanie), "Sovetskoe Pravo" 1926/4.
  75. Safjan M., Klauzule generalne w prawie cywilnym (przyczynek do dyskusji), "Państwo i Prawo" 1990/11.
  76. Slivickij V., Kommentarij k st. 1 i 4 [v:] Graždanskij kodeks Sovetskih Respublik, red. A. Malickij, Charków 1925.
  77. Stelmachowski A., Klauzule generalne w kodeksie cywilnym (Zasady współżycia społecznego - społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa), "Państwo i Prawo" 1965/1.
  78. Stelmachowski A., Treść i wykonywanie prawa własności [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 3, Prawo rzeczowe, red. T. Dybowski, Warszawa 2003.
  79. Stelmachowski A., Wstęp do teorii prawa cywilnego, Warszawa 1984.
  80. Stučka P., Rečʹ na Plenume Verhsuda RSFSR [v:] P. Stučka, Izbrannye proizvedeniâ po marksistsko-leninskoj teorii prava, Ryga 1964.
  81. Stučka P., Revolûciâ i revolûcionnaâ zakonnostʹ, "Sovetskoe Gosudarstvo i Revolûciâ Prava" 1930/3.
  82. Thiers A., O własności, Berlin 1858.
  83. Trzcińska D., Prawo planowania i zagospodarowania przestrzennego z perspektywy środowiska i jego ochrony, Warszawa 2018.
  84. Tylbor S. (przekład i wstęp), Kodeks cywilny R.S.F.S.R. wraz z Kodeksem ustaw o małżeństwie, rodzinie i opiece, Warszawa 1930.
  85. Volʹfson F., Graždanskoe pravo, Moskwa 1927.
  86. Wasilewski A., Administracja wobec prawa własności nieruchomości gruntowych, Kraków 1972.
  87. Wasilkowski J., Formy własności [w:] System prawa cywilnego, red. W. Czachórski, t. 2, Prawo własności i inne prawa rzeczowe, red. J. Ignatowicz, Ossolineum 1977.
  88. Wasilkowski J., Madey M. (współudział w opracowaniu), Prawo własności w PRL. Zarys wykładu, Warszawa 1969.
  89. Wasilkowski J., Metoda opracowania i założenia kodeksu cywilnego, "Państwo i Prawo" 1964/5-6.
  90. Wasilkowski J., Pojęcie własności [w:] System prawa cywilnego, red. W. Czachórski, t. 2, Prawo własności i inne prawa rzeczowe, red. J. Ignatowicz, Ossolineum 1977.
  91. Wasilkowski J., Pojęcie własności we współczesnym prawie polskim, Warszawa 1972.
  92. Wasilkowski J., Prawo rzeczowe w zarysie, Warszawa 1957.
  93. Wasilkowski J., Zarys prawa rzeczowego, Warszawa 1963.
  94. Wieniediktow A., Państwowa własność socjalistyczna, Warszawa 1952.
  95. Wilson J., Lectures on Law [w:] J. Wilson, Collected Works of James Wilson, vol. 2, Indianapolis 2007.
  96. Wilson J., On the History of Property [w:] J. Wilson, Collected Works of James Wilson, vol. 1, Indianapolis 2007.
  97. Wisłocki J., Społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa jako jedna z tzw. klauzul generalnych w k.c., "Palestra" 1972/2.
  98. Wiszniewski J., Zarys prawa cywilnego, Warszawa 1970.
  99. Władek Z., Klauzula generalna społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa w wykładni przepisów regulujących prawo własności, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska" 2016/2, sectio G.
  100. Ziemianin B., Prawo rzeczowe, Kraków 2003.
  101. Znamierowski Cz., Szkoła prawa. Rozważania o państwie, Warszawa 1999.
  102. Zwolak S., Wolność budowlana a obowiązki utrzymania obiektów budowlanych, "Roczniki Nauk Prawnych" 2018/2.
Cited by
Show
ISSN
0867-4973
Language
pol
Share on Facebook Share on Twitter Share on Google+ Share on Pinterest Share on LinkedIn Wyślij znajomemu