BazEkon - The Main Library of the Cracow University of Economics

BazEkon home page

Main menu

Author
Mitura Zbigniew (Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie)
Title
Zmiany w strukturze organizacyjnej spółdzielczości spożywców regionu lubelskiego w okresie PRL
Izmeneniâ v organizacionnoj strukture potrebitelʹskoj kooperacii Lûblinskogo regiona posle 1944 goda
Changes in Organizational Structure of Consumer Co-operative Movement of the Lublin Region in the Period of the Polish People's Republic
Source
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia, 1986, vol. 20, s. 355-378
Keyword
Struktura organizacyjna, Spółdzielczość
Organisational structure, Cooperative movement
Note
summ., rez.
Country
Region lubelski
Lublin region
Abstract
Spółdzielczość spożywców reprezentowana obecnie w polskim ruchu spółdzielczym przez "Społem" Centralny Związek Spółdzielczości Spożywców jest - poza handlem państwowym i wiejską spółdzielczością zaopatrzenia i zbytu - jedną z trzech największych organizacji handlu detalicznego w Polsce. Działając na terenie miast wspólnie z handlem państwowym musiała w toku swego rozwoju stale udowadniać swą rację bytu i społeczną przydatność. Spółdzielczość spożywców jest z jednej strony przedsiębiorstwem o charakterze gospodarczym, z drugiej zaś organizacją społeczną zrzeszającą konsumentów prowadzącą rozległą działalność społeczno-wychowawczą. Węzłowe problemy rozwoju spółdzielczości spożywców wypływają zatem z jej rozlicznych funkcji gospodarczych i społecznych, realizowanych w zmiennych warunkach społeczno-gospodarczych i organizacyjnych determinowanych przez różnorodne czynniki, w tym także stałe współzawodnictwo z innymi formami własności. Specyficzna rola spółdzielczości spożywców w ruchu spółdzielczym wynika także z jej genezy. Spółdzielczość spożywców zapoczątkowała ruch spółdzielczy w gospodarce kapitalistycznej, a także odegrała wiodącą rolę w rozwoju spółdzielczości socjalistycznej.3 Odzwierciedleniem złożonych procesów rozwoju tej formy działalności gospodarczej są przeobrażenia organizacyjne, jakie dokonały się w spółdzielczości spożywców w kraju i regionie lubelskim w okresie czterdziestolecia PRL. (fragment tekstu)

The purpose of this paper is to point to the changes in organizational structure of consumer co-operative movement of the Lublin region against the background of structural-organizational changes of the whole sector of consumer co-operative movement of the Polish People's Republic. The paper distinguishes the following stages of development: 1) the period of re-building the economy after the war destructions, 2) character of organizational changes in the years 1950-1956, 3) directions of organizational changes in the years 1957-1966, 4) concentration of consumer cooperations between the years 1966-1975, 5) organizational changes between the years 1975-1982, 6) the process of the revival of co-operative movement started after 1981. The analysis of changes in organizational structure of consumer co-operative movement, apart from undeniable achievements in economic and social-educational activities, exposes significant faults concerning organizational solutions. These faults include especially the following: bureaucratic-centralist deformations in steering co-operative movement, excessive concentration of consumer cooperations, monopolization of the turnover of food articles in towns, a leading role of central authorities in initiating organizational solutions in co-operative movement. So far, organizational experience of consumer co-operative movement marks out the direction of the revival of co-operative movement. The direction of this revival is convergent with the assumptions of economic reform as regards the programs of both.(original abstract)
Accessibility
The Library of Warsaw School of Economics
Full text
Show
Bibliography
Show
  1. H. Chołaj: Teoria spółdzielczej własności socjalistycznej [w] Spółdzielczość w Polsce Ludowej. Wybrane zagadnienia społeczno-ekonomiczne. Praca zbiorowa pod red. T. Kowalaka, Zakład Wyd. CRS, Warszawa 1969, s. 31
  2. J. Kleer: Zarys ekonomicznej teorii spółdzielczości w socjalizmie, PWN, Warszawa 1969, s. 88
  3. K. Boczar: Spółdzielczość. PWE, Warszawa 1973, s. 41
  4. J. Drozdowiecz: Organizacja spółdzielczości w gospodarce socjalistycznej. Zakład Wyd. CRS, Warszawa 1962, s. 11-15
  5. E. Garbacik: Spółdzielczość spożywców w Polsce Ludowej. Zakład Wyd. CRS, Warszawa 1973, s. 44 i n.
  6. J. Gójski, L. Marszałek: Spółdzielczość. Zakład Wyd. CRS, Warszawa 1968, s. 112.
  7. R. Malinowski: Państwo a spółdzielczość (środki prawne włączania spółdzielczości w system gospodarki planowej w PRL). PWN. Warszawa 1966, s. 19
  8. Z. Rybicki, K. Sobczak: Elementy wzajemnego stosunku rad narodowych i organizacji spółdzielczych. ZWS, Warszawa 1960, s. 16
  9. A. Hodoly, B. Trąmpczyński: Handel państwowy a handel spółdzielczy. "Przegląd Spółdzielczy" 1957, nr 2, s. 34 i n.
  10. B. Augustyn: Spółdzielczość spożywców w minionym czterdziestoleciu. "Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy" 1984, nr 4, s. 13.
  11. K. Z. Sowa: Spółdzielnia spożywców w środowisku miejskim. Zakład Wyd. CRS, Warszawa 1974, s. 112.
  12. O. Lange: Rola spółdzielczości w budowie socjalizmu [w] Pisma ekonomiczne i społeczne 1930-1960. PWN, Warszawa 1961, s. 427.
  13. M. Dufaniec: Dorobek 40-lecia spółdzielczości spożywców na ziemi lubelskiej [w] 40 lat "Społem" w PRL, Wyd. "Społem" CZSS, Warszawa 1984, s. 65 i n.
  14. J. Kaliński: Lubelski Kongres Spółdzielczy. "Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy" 1984, nr 4, s. 3 i n.
  15. J. Kleer: Co dalej ze spółdzielczością. Wyd. Spółdz. Warszawa 1981, s. 60.
  16. I. Strzelecka: Spółdzielcza własność w handlu socjalistycznym. Problemy teorii i praktyki. Zakład Wyd. CRS, Warszawa 1969, s. 118.
  17. L. Buczowski: Doświadczenia koncentracji spółdzielczości spożywców w Polsce. "Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy" 1967, nr 1
  18. L. Buczowski: Tendencje i formy koncentracji w miejskiej spółdzielczości handlowej w Polsce [w:] Koncentracja w spółdzielczości. Zakład Wyd. CRS, Warszawa 1965, s. 74.
  19. H. Nurowski: Wpływ wielkości przedsiębiorstw spółdzielni spożywców na ich efektywność ekonomiczną. Zakład Wyd. CRS, Warszawa 1964, s. 206
  20. T. Kowalak: Dorobek spółdzielczości w trzydziestoleciu Polski Ludowej. Zakład Wyd. CRS, Warszawa 1975, s. 115.
  21. M. Strużycki: Kierunki przemian w spółdzielczości. "Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy" 1982, nr 1-2, s. 53
  22. K. Z. Sowa, A. Maliszewski: Przemiany strukturalne spółdzielczości spożywców a samorząd i kształtowanie się więzi członkowskiej. "Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy" 1982, Nr 1-2, s. 70 i n.
  23. A. Maliszewski: Przyczynek do dyskusji na temat samorządu spółdzielczego. "Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy" 1981, nr 1, s. 47.
  24. E. Garbacik: Reforma funkcjonowania gospodarki a spółdzielczość spożywców. "Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy" 1982, nr 1-2, s. 43-44
  25. K. Pietrzak-Pawłowski: Współczesne tendencje w spółdzielczości spożywców w systemie wysoko rozwiniętego kapitalizmu [w] Socjalistyczna spółdzielczość spożywców w Polsce Ludowej. Zakład Wyd. CRS, Warszawa 1970, s. 125 i n. 133 i n.
  26. R. Bauer: Spółdzielczość spożywców w warunkach nowego ładu gospodarczego i społecznego. "Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy" 1982, nr 1-2, s. 61.
  27. J. Кleer: Spółdzielczość: między partycypacją a wzrostem. "Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy" 1981, nr 4, s. 24 i n.
  28. B. Augustyn: Spółdzielczość spożywców przed reformą. "Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy" 1981, nr 4, s. 37
  29. B. Strużek: Spółdzielczość w procesie socjalistycznej odnowy. "Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy" 1981, nr 1, s. 4 i n.
  30. S. Dyka: O rzeczywistą odnową spółdzielczości. "Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy" 1981, nr 4, s. 31 i n.
  31. M. Gersdorf: O projekcie nowej ustawy o spółdzielniach i ich związkach. "Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy" 1981, Nr 4, s. 4 i n.
  32. Cz. Niewadzi: Uwarunkowania rozwoju spółdzielczości w aktualnej sytuacji. "Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy" 1983, nr 1, s. 43 i n.
  33. M. Strużycki: Problemy ekonomiczno-organizacyjne spółdzielczości spożywców w warunkach reformy gospodarczej. "Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy" 1984, nr 1, s. 19 i n.
  34. E. Garbacik: Czterdzieści lat spółdzielczości spożywców (1944- 1984) [w] 40 lat "Społem" w PRL, Wyd. "Społem" CZSS, Warszawa 1984, s. 40
Cited by
Show
ISSN
0459-9586
Language
pol
Share on Facebook Share on Twitter Share on Google+ Share on Pinterest Share on LinkedIn Wyślij znajomemu