BazEkon - Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

BazEkon home page

Meny główne

Autor
Murak Jan (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu)
Tytuł
Imperializm ekonomii
Economics Imperialism
Źródło
Ekonomia XXI Wieku, 2014, nr 3 (3), s. 113-126, tab., bibliogr. 17 poz.
Economics of the 21st Century
Słowa kluczowe
Ekonomia, Nauki społeczne, Teoria ekonomii
Economics, Social sciences, Economic theory
Uwagi
streszcz., summ.
Abstrakt
W pracy tej zostało omówione zjawisko imperializmu ekonomii jako próby unifikacji nauk społecznych do teorii ekonomii. Wskazano różnorodność proponowanych w literaturze definicji tego zjawiska i zauważono, że każda z nich w jakimś stopniu podkreśla przekraczanie tradycyjnych granic ekonomii. Często wskazuje się także agresywny charakter tego procesu. Następnie omówiono czynniki sprzyjające rozwojowi imperializmu ekonomii, wśród których można wyróżnić: definicję ekonomii według L.C. Robbinsa, definicje innych nauk społecznych czy też czynniki polityczne. Najważniejsza jednak była idea unifikacji nauki, jako jeden z najbardziej "czystych" celów naukowego teoretyzowania według wielu badaczy. Oddziaływanie tego ostatniego czynnika było wzmocnione także przez niepowodzenie w znalezieniu mikropodstaw makroekonomii, czyli wewnętrznej unifikacji ekonomii - przedstawiciele głównego nurtu, poszukując potwierdzenia swojej przewagi nad szkołami heterodoksyjnymi, zaczęli - z wykorzystaniem narzędzi, założeń i metod dla nich charakterystycznych - badać różne, nierynkowe sfery aktywności ludzkiej. W dalszej części wyróżniono dwa kryteria podziału imperializmu ekonomii. Pierwsze kryterium dotyczy przedmiotu badania czy też innymi słowy poziomu analizy, w związku z tym wyróżnia się imperializm w głąb i imperializm na zewnątrz ekonomii. Ten pierwszy ma na celu odejście od tradycyjnych podmiotów gospodarczych i analizę tego, z czego składają się te podmioty i jak one funkcjonują, natomiast imperializm na zewnątrz bada zjawiska związane z podejmowaniem przez podmioty gospodarcze decyzji, które nie są powiązane w sposób bezpośredni z formalnymi rynkami. Drugie kryterium dotyczy użytej metodologii; wyróżnia się na jego podstawie stary oraz nowy imperializm. Stary imperializm, którego nazwa wynika z faktu, że został zapoczątkowany wcześniej, jednak w dalszym ciągu prowadzone są tego rodzaju badania, wykorzystuje podejście metodologiczne ekonomii neoklasycznej, z takimi pojęciami i założeniami jak stałość preferencji, efektywność czy równowaga rynkowa. Dlatego też każdy obszar życia człowieka jest traktowany jak gdyby dotyczył on formalnych rynków. Głównym przedstawicielem starego imperializmu jest G.S. Becker, który analizował w taki sposób m.in. prawo. Natomiast nowy imperializm ekonomii związany jest z nową ekonomią instytucjonalną i jej podejściem metodologicznym. W związku z tym różne zachowania ludzi są traktowane jako reakcje na niedoskonałości rynkowe, a głównym orędownikiem takiego podejścia jest B. Fine. W końcowej części pracy wskazano, że pomimo pewnych sukcesów imperializmu ekonomii, związanych ze spostrzeżeniem wcześniej nieodkrytych zależności lub wyjaśnieniem pewnych zachowań ludzi, spotyka się on z krytyką. Dotyczy ona przede wszystkim niespełnienia przesłanek uzasadnionej unifikacji nauki, zgodnie z którymi, po pierwsze, nowa zunifikowana teoria powinna wyjaśniać wszystkie problemy, wytłumaczone przez wcześniejsze teorie, a po drugie, omawiane przez tę teorię zjawiska powinny wynikać z oddziaływania na nie tych samych realnych czynników. Dlatego też ocena zjawiska imperializmu ekonomii nie jest jednoznaczna, niemniej jednak można oczekiwać w przyszłości kontynuacji procesu konkurencji ekonomii z innymi dziedzinami nauki na ich polach badawczych.(abstrakt oryginalny)

In this paper we present the economics imperialism as an attempt to unify social sciences to the theory of economics. We show a lot of definitions of this phenomenon which are proposed in literature, but we point out that to some extent all highlight the issues of crossing of traditional boundaries of economics. Therefore, the definitions often accentuate an aggressive character of this process. In the next step, we present factors which allowed the emergence of the economics imperialism, such as the definition of economics proposed by Robbins, definitions of other social sciences and political factors. However, in the opinion of lot of researchers it was the unification of the science idea, as one of the "purest" goals of the scientific theorizing which was the most important. The influence of the last factor was reinforced also by the failure in finding of microfundaments of macroeconomics, that means internal unification of the economics. Trying to find an evidence of their advantage over heterodox schools, orthodox economists using tools, assumptions and methods which were characterisitc for them, started to analyse different non-market behaviours of people. We also distinguish two criteria of economics imperialism division. The first criterion concerns the subject of research or, in other words, a level of an analysis, so we distinguish the "into" and the "outside" economics imperialism. The aim of the "into" economics imperialism is to depart from traditional economic units and the analysis what these units are composed of and how they function, whereas the "outside" imperialism studies the phenomena of making decisions, which are not directly related to formal markets. The second criterion distinguishes the economics imperialism on the basis of methodologies. The old economics imperialism (the name of which arises from the fact that it was chronologically first, but this type of research is being continued) uses a methodology of the neoclassical economics, with the assumption of stability of preferences or effectiveness and market balance. Thus all areas of life are analysed as if they were markets. The main representative is G.S. Becker, who analyzed law this way. On the other hand the new economics imperialism is related to new institutional economics and its methodological approach. Thus, different behaviours of people are treated as a response to imperfections of markets. The main advocate of this approach is B. Fine. In the last part of the work we show that despite some success of economics imperialism such as finding new correlations or explaining some behaviours, it is criticised. Most of the criticism is related to the lack of satisfying the conditions of reasonable unification of science according to which first, a new, unified theory should explain all problems, which are explained by earlier theories and, second, phenomena which are discussed by this theory should result from the impact of the same real factors on them. Thus, the evaluation of the economics imperialism is not easy, but we can expect that the process of competition between economics and other sciences will be continued.(original abstract)
Dostępne w
Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
Biblioteka SGH im. Profesora Andrzeja Grodka
Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach
Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu
Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Pełny tekst
Pokaż
Bibliografia
Pokaż
  1. Akerlof G.A., The market for "Lemons": quality uncertainty and the market mechanism, ,,Quarterly Journal of Economics" 1970, no. 84.
  2. Amadea S.M., Rationalizing Capitalist Democracy: The Cold War Origins of Rational Choice Liberalism, The University of Chicago Press, Chicago - London 2003.
  3. Becker G.S., Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich, PWN, Warszawa 1990.
  4. Brunet A., Guichard J.P., Chiny światowym hegemonem? Imperializm ekonomiczny Państwa Środka, Wydawnictwo Studia Emka, Warszawa 2011.
  5. Brzeziński M., Gorynia M., Hockuba Z., Ekonomia a inne nauki społeczne na początku XXI w. Między imperializmem a kooperacją, [w:] B. Fiedor, Z. Hockuba (red.), Nauki ekonomiczne wobec wyzwań współczesności, PTE, Warszawa 2009.
  6. Fine B., Economics imperialism and intellectual progress: The present as history of economic thought?, ,,History of Economics Review" 2000, no. 32.
  7. Fine B., Milonakis D., From Economics Imperialism to Freakonomics: The Shifting Boundaries between Economics and Other Social Sciences, Taylor \& Francis Group, London 2009.
  8. Hirshleifer J., The expanding domain of economics, ,,American Economic Review Special Issue" 1985, no. 75.
  9. Hodgson G., How Economics Forgot History: The Problem of Historical Specificity in Social Science, Routledge, London 2001.
  10. Lazear E.P., Economic Imperialism, ,,Quarterly Journal of Economics" 2000, no. 115.
  11. Levitt S.D., Dubner S.J., Freakonomia: świat od podszewki, Znak, Kraków 2011a.
  12. Levitt S.D., Dubner S.J., Superfreakonomia, Znak, Kraków 2011b.
  13. Mäki U., Economics Imperialism: Concept and Constraints, 2007 (praca nieopublikowana).
  14. Olson M., Kähkönen S. (eds.), A Not-So-Dismal Science: A Broader View of Economies and Societies, Oxford University Press, Oxford 2000.
  15. Ostrom E., Challenges and growth: The development of the interdisciplinary field of institutional analysis, ,,Journal of Institutional Economics" 2007, vol. 3, no. 3.
  16. Rothschild K.W., Economic Imperialism, Lucius \& Lucius, Stuttgart 2008.
  17. Taylor E., Wstęp do ekonomiki, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2004.
Cytowane przez
Pokaż
ISSN
2353-8929
Język
pol
URI / DOI
http://dx.doi.org/10.15611/e21.2014.3.08
Udostępnij na Facebooku Udostępnij na Twitterze Udostępnij na Google+ Udostępnij na Pinterest Udostępnij na LinkedIn Wyślij znajomemu