BazEkon - Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

BazEkon home page

Meny główne

Autor
Adamski Paweł (Polska Akademia Nauk), Gmyrek Katarzyna (AkademiaWychowania Fizycznego w Krakowiee), Kolasińska Anna (Wyższa Szkoła Biznesu w Gorzowie Wielkopolskim), Mroczka Adam (AkademiaWychowania Fizycznego w Krakowie), Witkowski Zbigniew (Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie)
Tytuł
Negatywne konsekwencje przegęszczenia szlaków w Pienińskim Parku Narodowym i rezerwacie przyrody Wąwóz Homole
Negative Consequences of Overcrowding Tourist Trails in the Pieniny National Park the Homole Gorge Nature Reserve
Źródło
Folia Turistica / Akademia Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie, 2014, nr 31, s. 149-167, ryc., tab., bibliogr. 31 poz.
Tytuł własny numeru
Atrakcje turystyczne
Słowa kluczowe
Turystyka, Obszary chronione, Ochrona przyrody, Parki narodowe, Rezerwaty przyrody, Szlaki turystyczne, Obszary ekologicznego zagrożenia, Ruch turystyczny
Tourism, Protected area, Nature protection, National parks, Nature reserves, Tourist routes, Areas of environmental threats, Tourist movement
Uwagi
streszcz., summ.
Część opracowania dotycząca zagadnień Pienińskiego Parku Narodowego została sfinansowana ze środków na naukę w latach 2010-2013 jako projekt badawczy N-N305-097739 "Nielegalna dyspersja i konsekwencje: przykład Pienińskiego Parku Narodowego".
Kraj/Region
Pieniński Park Narodowy
Abstrakt
Cel. Analiza zależności między masowym ruchem turystycznym a intensywnością nielegalnego schodzenia turystów ze szlaku na obszarach chronionych - w Pienińskim Parku Narodowym i rezerwacie przyrody Wąwóz Homole.
Metoda. Badania prowadzono metodą obserwacji nieuczestniczącej.
Wyniki. Wykazano, że nasilenie ruchu turystycznego przekraczało chłonność szlaków (w PPN były to 227 dni, w Wąwozie Homole 242 dni). Efektem była znacząca dyspersja turystów (w PPN 29,4%, w Wąwozie Homole 21,9% w stosunku do ogólnej liczby turystów). W PPN przeważały powody techniczne schodzenia ze szlaku (56,8%) - głównie tłok i przeszkody na szlaku, w rezerwacie Wąwóz Homole powody wolicjonalne (82,2%) - wypoczynek i fotografowanie. Grupy prowadzone przez przewodników rzadziej schodziły ze szlaku niż turyści indywidualni (w PPN odpowiednio 24,2% i 30,5%, w Wąwozie Homole 10,9% i 25,0%).
Ograniczenia badań i wnioskowania. Badania zlokalizowano na obszarze Pienin, dlatego wnioskowanie ma ograniczony charakter i zasięg przestrzenny.
Implikacje praktyczne. Wskazania dla administracji obszarów chronionych, dotyczące zarządzania ruchem.
Oryginalność. Praca omawia oryginalne wyniki badań dyspersji turystów ze szlaku.
Rodzaj pracy. Artykuł prezentuje wyniki badań empirycznych. (abstrakt oryginalny)

Purpose. Analysis of characteristics of visitors affecting dispersion off tourist trails and the reasons why visitors choose to leave trails in the Pieniny National Park and the Homole Gorge nature reserve.
Method. Investigations were performed on selected sections of trails using discrete observations. The behaviour of tourists leaving trails, their ages and the reasons for which they left the trails were described.
Findings. The areas of study were heavily frequented by tourists, therefore during a substantial part of the tourist season the trails were overcrowded (PPN 227 days, Homole Gorge 242 days). A considerable number of people walking off trail was noticed (in PPN 29.4%, in Homole Gorge 21.9%). The areas significantly differ in reasons for leaving the trail. In the Pieniny National Park, technical reasons dominated (56.5%) - mainly crowds and obstacles on trails - while in Homole Gorge volitional reasons prevailed (82.2%), such as a desire to explore and photography. In both areas, groups led by guides were significantly less likely to leave the trail than individual tourists (in PPN 24.2% and 30.5% respectively, while in Homole Gorge 10.9% and 25.0%).
Research limitations. The study was conducted in the Pieniny Mountains. Therefore, the conclusions are limited due to the nature of the study area and its spatial extent.
Practical implications. The study contributes valuable guidelines and suggestions for the administration of protected areas in the management of visitors.
Originality. The research includes the rarely undertaken issue of illegal behaviour of tourists in protected areas - dispersion around tourist trails.
Type of paper. The article presents results of empirical research. (original abstract)
Pełny tekst
Pokaż
Bibliografia
Pokaż
  1. Adamski P., Kolasińska A., Witkowski Z. (2013), Co wynika z badań nielegalnej dyspersji w parkach narodowych?, [w:] Prawne aspekty bezpieczeństwa w górach - turystyka. rekreacja, sport, P. Cybula (red.), Biblioteka Gorska Centralnego Ośrodka Turystyki Gorskiej PTTK w Krakowie, Tom 22, 111-121.
  2. Behrens D.A., Bednar-Friedl B., Getzner M. (2009), Sustainable management of an alpine national park: handling the two-edged effect of tourism, [w:] "Central European Journal of Operations Research", nr 17 (3), s. 233-253.
  3. Bushell R., Staiff R., Eagles P. (2007), Tourism and Protected Areas. Benefits Beyond Boundaries, [in:] Tourism and Protected Areas - The Vth IUCN World Parks Congress, R. Bushell, P. Eagles (ed.), s. 1-11.
  4. Celichowski A. (1977), Studium Chłonności turystycznej, [w:] Plan ogólny przestrzennego zagospodarowania Pienińskiego Parku Narodowego, Prace studialne i problemowe, Biprolas, Warszawa (maszynopis dostępny w Bibliotece Pienińskiego Parku Narodowego).
  5. Gmyrek-Gołąb K., Krauz K., Łabaj M., Mroczka A., Tadel A., Witkowski Z. (2005), Tourist dispersion around a trail in "Wąwóz Homole" (Homole Gorge) nature reserve, [w:] "Nature Conservation", nr 61, s. 61-64.
  6. Guzikowa M. (1982), Wpływ pieszego ruchu turystycznego na szatę roślinną Pienińskiego Parku Narodowego (wybrane zagadnienia ze szczególnym uwzględnieniem skutków wydeptywania), [w:] "Studia Naturae", seria A, nr 22, s. 227-241.
  7. Hendricks W.W., Ramthun R.H., Chavez D.J. (2001), The effects of persuasive message source and content on mountain bicyclists adherence to trail etiquette guidelines, [w:] "Journal of Park and Recreation Administration, nr 19(3), s. 38-61.
  8. Karwowski K. (2011), Analiza działalności Pienińskiego Parku Narodowego za rok 2012, s. 313-314 (maszynopis dostępny w Bibliotece Pienińskiego Parku Narodowego).
  9. Kaźmierczakowa R. (2004), Łąki, pastwiska i zbiorowiska siedlisk wilgotnych Pienińskiego Parku Narodowego, [w:] "Studia Naturae", nr 49, s. 195-251.
  10. Kaźmierczakowa R., Korzeniak J. (2007), Szata roślinna, [w:] Dostosowanie Planu Ochrony rezerwatu krajobrazowego Wąwóz Homole do obowiązującego prawa ochrony przyrody, s. 177-226 (maszynopis dostępny w RDOŚ w Krakowie oraz w Bibliotece IOP PAN).
  11. Keirle I. (2002), Observation as a technique for establishing the use made of the wider countryside: a Welsh case study, [in:] Proceedings: Monitoring and Management of Visitor Flows in Recreational and Protected Areas, A. Arnberger, C. Brandenburg, A. Muhar (ed.), Bodenkultur University, Vienna, s. 40-45.
  12. Kiszka K. (2010), Antropologiczne i naturalne uszkodzenia szlaków turystycznych w Pieninach polskich i słowackich, [w:] "Pieniny - Przyroda i Człowiek", tom 11, s. 157-169.
  13. Kolasińska A. (2014), Aktywność fizyczna w Pienińskim Parku Narodowym: postawy i zachowania osób odwiedzających a konsekwencje przyrodnicze, rozprawa doktorska, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, s. 46-79, s. 91-97.
  14. Kostopoulou S., Kyritsis I. (2006), A tourism carrying capacity indicator for protected areas, [w:] "Anatolia", nr 17(1), s. 5-24.
  15. Lubera E. (2010), Rzeźba skałkowa Wąwozu Sobczańskiego (Pieniny Właściwe), [w:] "Przegląd Geograficzny", nr 82 (3), s. 435-454.
  16. Łabaj M., Adamski P., Gmyrek-Gołąb K., Krauz K., Krzysztofik B., Mroczka A., Ostafin K., Witkowski Z. (2009), Turyści w rezerwatach przyrody Wąwóz Homole i Dolina Białej Wody, Studia i monografie, Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii, Sucha Beskidzka, 13-141.
  17. Manning R.E., Anderson L.E. (2012), Managing outdoor recreation - Case studies in the national parks, CABI Publishing, Oxfordshire, UK, 3-10.
  18. Moor R.L., Leung Y.F., Matisoff C., Dorwart C., Parker A. (2012), Understanding users perceptions of trail resources impacts and how they effects experiences: An integrated approach, [w:] "Landscapce and Urban Planning", nr 107, s. 343-350.
  19. Mroczka A., Adamski P. (2010), Dzienny rozkład ruchu turystycznego w wybranych rezerwatach przyrody i Magurskim Parku Narodowym, [w:] "Folia Turistica", nr 22, s. 91-105.
  20. Muszyńska-Kurnik M., Gajewski A.K. (2009), Atrakcyjność rekreacyjno-turystyczna polskich parków narodowych. Część I. Założenia metodyczne i klasyfikacja ogólna, [w:] "Turystyka i Rekreacja", Tom 5, s. 41-49.
  21. Nyka J. (1997), Pieniny. Przewodnik, Wydawnictwo Trawers, Latchorzew, 158.
  22. Park L.O., Manning R.E., Marion J.L., Lawson S.R., Jacobi Ch. (2008), Managing Visitor Impacts in Parks: A Multi-Method Study of the Effectiveness of Alternative Management Practices, [w:] "Journal of Park and Recreation Administration", nr 26(1), s. 97-121.
  23. Partyka J. (2010), Ruch turystyczny w Polskich Parkach Narodowych, [w:] "Folia Turistica", nr 22, s. 9-23.
  24. Razowski J. (2000), Charakterystyka flory i fauny Pienin, [w:] Flora i Fauna Pienin, J. Razowski (red.), [w:] "Monografie Pienińskie", nr 1, s. 11-21.
  25. Švajda J., Fenic E.P. (2011), Evaluation of Integrated Protected Area Management in Slovakian National Parks, [w:] "Polish Journal of Environment Studies", nr 20, s. 1053-1060.
  26. Warcholik W., Majewski K., Kiszka K. (2010), Ruch turystyczny w Pienińskim Parku Narodowym, [w:] "Pieniny - Przyroda i Człowiek", tom 11, s. 149-156.
  27. Watson A.E., Cole D.N., Turner D.L., Reynolds P.S. (2000), Wilderness recreation use estimation: A handbook of methods and systems, General Technical Report RMRS-GTR-56, USDA Forest Service, Rocky Mountain Research Station, Ogden, UT, 20-41.
  28. Witkowski Z. (2003), Fauna Pienińskiego Parku Narodowego, jej zagrożenia i ochrona, [w:] "Pieniny - Przyroda i Człowiek", tom 8, s. 63-82.
  29. Witkowski Z., Mroczka A., Adamski P., Bielański M., Kolasińska A. (2010), Nielegalna dyspersja turystów - problem parków narodowych i rezerwatów przyrody w Polsce, [w:] "Folia Turistica", nr 22, s. 35-65.
  30. Wood K.T., Lawson S.R., Marion J.L. (2006), Assessing Recreation Impacts to Cliffs in Shenandoah National Park: Integrating Visitor Observation with Trail and Recreation Site Measurements, [w:] "Journal of Park and Recreation Administration", nr 4,s. 86-110.
  31. Zarzycki K. (1982), Przyroda Pienin w obliczu zmian, [w:] "Studia Naturae", seria B, nr 30, s. 1-578.
Cytowane przez
Pokaż
ISSN
0867-3888
Język
pol
Udostępnij na Facebooku Udostępnij na Twitterze Udostępnij na Google+ Udostępnij na Pinterest Udostępnij na LinkedIn Wyślij znajomemu