- Autor
- Pikulska-Radomska Anna (Uniwersytet Łódzki)
- Tytuł
- Rzymskie tributum ex censu jako instrument finansowy
Roman tributum ex censu as Financial Instrument - Źródło
- Krytyka Prawa, 2013, T. 5, Nr 1, s. 504-520, bibliogr. 21 poz.,
- Słowa kluczowe
- Prawo, Instrumenty finansowe, Finanse
Law, Financial instruments, Finance - Abstrakt
- Współczesne kategorie odnoszące się do danin publicznych bywają często stosowane do opisu zjawisk z okresu antyku. Jest to praktyka o tyle powszechna, co akceptowalna i w pewnym sensie nieunikniona. Może być stosowana jako wstęp do dalszych analiz, ułatwia bowiem komunikację. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę z ryzyka anachronizmu, jakie ze sobą niesie. Pamiętając o tych zastrzeżeniach, rzymskie tributum ex censu (tribulum civium Romanorum) - obywatelską daninę o charakterze nadzwyczajnym - należy traktować w kategoriach instrumentu finansowego. Z dzisiejszego punktu widzenia nie spełnia ona kryteriów podatku. Była pobierana od obywateli z przeznaczeniem na sfinansowanie działań wojennych, w szczególności wypłatę żołdu i tylko wtedy, gdy stan finansów publicznych tego wymagał. Była to zatem przymusowa inwestycja w wojnę, która się zwraca albo nie, a to w zależności od losów wojny. Źródła zawierają wzmianki o dokonywaniu zwrotu poniesionych nakładów po zwycięskich kampaniach. Nie ulega wątpliwości, że bez zastosowania tego albo podobnego instrumentu pierwsze podboje Rzymian nie byłyby możliwe.(abstrakt oryginalny)
Contemporary expressions with reference to public impositions are often used to describe conditions in antiquity. This is a common and accepted practice and often difficult to avoid as it helps in our communication. At the same time, however, we should be mindful of the anachronisms which may be result. Mindful of these concerns, the Roman tributum ex censu (tributum civium Romanorum) - the extraordinary property tax levied on Roman citizens - may be regarded as a financial instrument. From today's point of view it does not fulfill the criteria of a tax. It was collected from citizens in order to finance wars, in particular to finance the soldiers' wages, and was only levied when there were insufficient state funds to cover the requirement. Therefore it can be seen as a compulsory investment which could, possibly, be returned regardless of the outcome of the war. Sources confirm cases of money returned to the payers after a successful campaign. There is no doubt, that without being able to apply this levy, or similar financial instruments the first Roman conquests would not have been made possible at all.(original abstract) - Pełny tekst
- Pokaż
- Bibliografia
-
- Brzeziński B., Poborcy podatkowi i dzierżawcy podatków w starożytności (w:) B. Kłosowska, P. Prewysz-Kwinto (red.), W świecie finansów i prawa finansowego. Działalność dydaktyczna Profesora Jana Głuchowskiego, Toruń 2010.
- Cagnat R., Etude historique sur les impôts indirects chez les Romains jusqu'aux invasions des barbares, Paris 1882.
- Cerami P., Aspetti e problemi di diritto finanziario romano , Torino 1997.
- Fernandez Uriel P., Algunas precisiones sobre el sistema fiscal Romano , Espacio, Tempo y Forma, Serie II, Historia Antigua 8, 1995.
- France J., Les catégories du vocabulaire de la fiscalité dans le monde romain (w:) J. Andreau, V. Chankowski (éd.), Vocabulaire et expression de l'économie dans le monde antique, Bordeaux 2007.
- Grelle F., "Munus publicum". Terminologia e sistematiche, Labeo 1961, 7.
- Günther S., "Vectigalia nervos esse rei publicae". Die indirekten Steuern in der Römischen Kaiserzeit von Augustus bis Diokletian, Wiesbaden 2008.
- Guodong X., L'imposte presso i Romani: dall'origine all'ascesa di Diocleziano al trono (w:) XII Colloquio dei Romanisti dell' Europa Centro-Orientale e dell Asia, Irkutsk, 14-16 ottobre 2009 , Irkutsk 2009.
- Huschke P.E., Die Verfassung des Königs Servius Tullius als Grundlage zu einer römischen Verfassungsgeschichte, Heidelberg 1838.
- Kruczkiewicz L., Życie prywatne Rzymian, Lwów 1913, rękopis (notatki z wykładu), cz. 2.
- Naquet H., Des impôts indirects chez les Romains sous la République et sous l'Empire, Paris 1875.
- Nicolet C., Censeurs et publicains. Economie et fiscalité dans la Rome antique, Paris 2000.
- Nicolet C., L'ordre équestre a l'époque républicaine (312-43 a.C.), t. 1: Definitions juridiques et structures sociales, Paris 1966.
- Nicolet C., Tributum: recherches sur la fiscalité sous la république romaine, Paris 1976.
- Pankiewicz R., U źródeł stipendium. Przyczynek do zagadnienia wynagradzania armii rzymskiej w V w. p.n.e. (w:) E. Dąbrowa (red.), Pod znakami Aresa i Marsa, materiały z konferencji naukowej: Wojna i wojskowość w starożytności, Kraków 24-26 września 1993, Kraków 1995.
- Pikulska-Radomska A., "Fiscus non erubescit". O niektórych italskich podatkach epoki rzymskiego pryncypatu, Łódź 2013.
- Pikulska-Radomska A., Podatek od spożycia soli w rzymskiej republice? (w:) W. Uruszczak, P. Święcicka, A. Kremer (red.), Leges sapere. Studia i prace dedykowane Profesorowi Januszowi Sondlowi w pięćdziesiątą rocznicę pracy naukowej, Kraków 2008.
- Pikulska-Radomska A., Portorium w Italii epoki republikańskiej, Acta Universitatis Wratislaviensis 2008, Prawo 305; A. Konieczny (red.), Studia historyczno- -prawne. Tom poświęcony pamięci Profesora Edwarda Szymoszka.
- Tarwacka A., Prawne aspekty urzędu cenzora w starożytnym Rzymie, Warszawa 2012.
- Wojciechowski R., Znaczenie publikanów dla skarbowości republiki rzymskiej (w:) R. Wojciechowski (red.), Z dziejów skarbowości, Wrocław 2009.
- Zamora Manzano J.L., Algunos aspectos sobre el régimen fiscal aduanero en el Derecho romano: Reglamentacion juridica del portorium, control de mercancias y comiso por fraude fiscal, Madrid 2009.
- Cytowane przez
- ISSN
- 2450-7938
2080-1084 - Język
- pol
- URI / DOI
- http://dx.doi.org/10.7206/kp.2080-1084.26
