BazEkon - Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

BazEkon home page

Meny główne

Autor
Poliński Romuald (Uniwersytet Warszawski; Washington Academy of Sciences, USA)
Tytuł
Jednolita waluta euro - szanse i zagrożenia
Single Currency, the Euro - Chances and Threats
Źródło
Prakseologia i Zarządzanie. Zeszyty Naukowe Towarzystwa Naukowego Prakseologii, 2019, nr 2, s. 7-45, bibliogr. 42 poz.
Praxiology and Management. Scientific paper of Learned Society of Praxiology in Poland
Słowa kluczowe
Unia Gospodarcza i Walutowa (UGW), Unia walutowa, Strefa euro, Polityka pieniężna Europejskiego Banku Centralnego, Wspólny rynek europejski
Economic and Monetary Union (EMU), Currency union, Eurozone, Monetary Policy of the ECB, Single European market
Uwagi
streszcz., summ.
Abstrakt
Unia Gospodarczo-Walutowa utworzona w 1993 r. Traktatem z Maastricht, jest procesem prowadzącym do ukształtowania optymalnej strefy walutowej z jednolitą polityką pieniężną i jednolitą walutą euro oraz ścisłej koordynacji polityk gospodarczych, w tym fiskalnych, państw członkowskich Unii Europejskiej. Utworzona w latach 1999-2002 strefa euro w początkowym okresie przyczyniła się w znacznym stopniu do stabilizacji finansowej i wzrostu gospodarczego państw uczestniczących w niej. Kryzys strefy euro zapoczątkowany w 2008 r. był splotem kilku czynników endogenicznych, takich jak: 1) brak skutecznego nadzoru nad rynkami finansowymi; 2) duże zróżnicowanie poziomu rozwoju i struktur gospodarczych państw - uczestników strefy; 3) niska zdolność części państw - uczestników do zarządzania i absorbowania wstrząsów ekonomiczno-finansowych, zwłaszcza zewnętrznych szoków asymetrycznych, wynikająca z braku odpowiednich regulacji i instytucji lub niskiej konkurencyjności ich gospodarek narodowych; 4) słabość i nieskuteczność mechanizmów instytucjonalnych i rynkowych wymuszających na rządach prowadzenie odpowiedzialnej, zrównoważonej polityki fiskalnej; 5) brak mechanizmów zarządzania kryzysowego oraz szybkiego wsparcia finansowego dla najbardziej zagrożonych destabilizacją państw strefy; 6) brak systemu wczesnego ostrzegania o zakłóceniach równowagi makroekonomicznej ex ante; 7) nieadekwatność jednolitego celu inflacyjnego i jednolitego poziomu stóp procentowych ustalanych przez Europejski Bank Centralny (EBC) do sytuacji ekonomiczno-finansowej i potrzeb rozwojowych różnych grup państw, szczególnie słabiej rozwiniętych lub takich, które przeszły prorynkową transformację systemową w latach 90. XX wieku. Mimo podjęcia w latach 2011-2014 szerokich reform systemu zarządzania gospodarczego strefa euro nie stała się jeszcze stabilnym i optymalnym obszarem walutowym, a UG-W - procesem pełnowymiarowym i zakończonym. Wynika to z wielu istotnych przesłanek dotyczących instytucji Unii Europejskiej, jak i jej państw członkowskich. Dla przezwyciężenia kryzysu strefy euro i dalszej integracji europejskiej konieczne jest: zapewnienie skutecznego nadzoru nad rynkami finansowymi; 1) określenie zasad i tempa osiągnięcia jednolitego lub podobnego stopnia otwartości gospodarek narodowych, co jest ważnym warunkiem pełnej swobody przepływu i optymalnej alokacji czynników produkcji; 2) zahamowanie i odwrócenie procesu różnicowania się poziomu rozwoju gospodarczego państw członkowskich -konwergencja versus dywergencja; 3) podjęcie skuteczniejszych działań co do synchronizacji cykli koniunkturalnych (cykli biznesowych) państw strefy dla jej stabilizacji, zbliżenia poziomów wzrostu gospodarczego i zwiększenia ich konkurencyjności; 4) jednoznaczne rozstrzygnięcie problemu dualizmu instytucjonalnego polityki gospodarczej, polegającego na centralizacji polityki pieniężnej na poziomie strefy euro i jednoczesnej decentralizacji polityki fiskalnej, sprzyjającego głębokiej destabilizacji fiskalnej niektórych państw mniejszych i słabiej rozwiniętych, szczególnie peryferyjnych; 5) ograniczenie czy wyeliminowanie nieadekwatności rocznego i średniookresowego celu inflacyjnego oraz poziomu stóp procentowych, ustalanych przez EBC, do sytuacji ekonomiczno-finansowej różnych grup państw, szczególnie tych o niższym poziomie rozwoju gospodarczego i silnie zadłużonych, oraz ich potrzeb rozwojowych - stabilizacji finansowej i wzrostu konkurencyjności. (abstrakt oryginalny)

The European Union (EU) intensifies its activities in order to enhance and develop the Economic and Monetary Union which means a process leading to single currency, the euro, and the single monetary policy in the euro zone, as well as the coordination of the economic polices of the EU member states. The euro zone, which was created in the years of 1999-2002, initially remarkably contributed to financial stabilization and economic growth of its member states. Crisis in the euro zone which began in 2008 was a coincidence of various internal and external factors. As the main endogenic factors are regarded: 1) large differentiation of the level of development and economic structures of member -states of the zone; 2) in certain member states -low ability to manage and absorb economic -financial shake-ups, particularly external asymmetric shocks, which results from missing appropriate regulations and institutions or low competitiveness of their national economies; 3) weakness and inefficiency of institutional and market mechanisms, which enforces governments to follow adequate and balanced fiscal policy; 4) lack of crisis management mechanisms and prompt financial support for countries within the zone, which are surely facing destabilization; 5) lack of early-warning system of macroeconomic disturbances ex ante (not only ex post); 6) inappropriateness of inflation objective and the level of interest rates determined by the European Central Bank in terms of economic-financial situation and develop-mental needs of various groups of countries, poorly developed in particular; 7) lack of effective supervision over financial markets. 8) Despite the refoms undertaken in the years of 2011-2014 concerning the economic management system, the euro zone has not yet become a stable monetary zone and the Economic and Monetary Union - the fully-dimensional and completed process. It results from numerous essential prerequisites as for European Union institutions and its member states as well. In order to overcome crisis within the euro zone and to continue development of the Economic and Monetary Union, it is necessary to: 1) secure effective supervision over financial markets; 2) determine rules and pace of achieving uniform or similar stage of national economies openness, which is a vital condition of completely free flow and optimal allocation of manufacturing factors; 3) withholding and reversing the process of differentiating levels of economic development of member states - convergence versus divergence; 4) undertaking more efficient activities as for synchronisation of business (trade) cycles of member states so as to stabilize the whole zone, bringing levels of economic development of member states closer, and improving their competitiveness; 5) unambiguous solving the problem of institutional dualism of economic policy which relies on centralisation of monetary policy at the level of the euro zone and simultaneous decentralisation of fiscal policy. That is why, it favours a deep fiscal destabilisation of certain smaller and poorer developed states, peripheral ones in particular; 6) limiting or excluding inadequacy of inflational objective and level of interest rates as determined by the European Central Bank, to economic-financial situation of various groups of countries, especially those with lower level of economic development and heavily indebted together with their developmental needs - financial stabilisation and competitive improvement. (original abstract)
Pełny tekst
Pokaż
Bibliografia
Pokaż
  1. Aghion P. M., Howitt P.W., A Model of Growth trought Creative Destruction, "Econometrica" 1992.
  2. Bershidsky L., How Western Capital Colonised Eastern Europe. https://www.bloomberg.com › opinion › articles › how...
  3. Bień A., Optymalny obszar walutowy. Teoria i praktyka, PWE, Warszawa 1988.
  4. Bukowski M., Dyrda S., Kowal P., Przyjęcie euro w świetle modelu DSGE dużej skali, IBRKK, IBS, Warszawa 2008.
  5. Bukowski S.I., Unia monetarna. Teoria i praktyka, Difin, Warszawa 2007.
  6. De Grauwe P., Economics of Monetary Union, Oxford University Press, Oxford 2000.
  7. De Grauwe P., Unia walutowa. Funkcjonowanie i wyzwania, PWE, Warszawa 2003.
  8. Euro. Wspólna waluta europejska, Wyd. II, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2011.
  9. Frankel J.A., Rose A.K., The Endogenity of the Optimum Currency Area Criteria, "NBER Working Paper" No 5700, National Bureau of Economic Research, Cambridge 1996.
  10. Grubel H.G., The Theory of Optimum Currency Areas, "Canadian Journal of Economics" Wiley-Blackwell, Montreal, May 1970.
  11. Howitt P. W., Endogenous Growth Theory, 1998.
  12. https://mitpress.mit.edu › books › endogenous-growth-...
  13. Integracja Polski ze strefą euro. Uwarunkowania członkostwa i strategia zarządzania procesem, Ministerstwo Finansów, Warszawa, sierpień 2005.
  14. Kaźmierczak A., Integracja Polski ze strefą euro - szanse i wyzwania, Warszawa 2008.
  15. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.).
  16. Kryzys w strefie euro. Przyczyny, przebieg i perspektywy jego rozwiązania, Narodowy Bank Polski, Warszawa 2013.
  17. Mody A., Eurotragedy. A Drama in Nine Acts, Oxford University Press, Oxford 2019.
  18. Mundell R. A., A Theory of Optimum Currency Areas, "The American Economic Review" No. 51 (4), 1961.
  19. Na czym polega procedura nierównowag makroekonomicznych i czy jej wprowadzanie ma związek z przyjęciem euro przez Polskę. Tekst dostępny na stronie Ministerstwa Finansów http://www.mf.gov.pl/_/files_/euro/fag/pytania/22_eip.pdf.
  20. Narodowy Plan Wprowadzenia Euro, Komitet ds. Europejskich, 4.11.2011 r.
  21. Phelps E. S., Money-Wage Dynamics and Labour Market Equlibrium, "Journal of Political Economy" 1976.
  22. Poliński R., Polityka makroekonomiczna Polski a strefa euro, "Rzeczpospolita" Nr 158 z 9.07.2007 r., B4.
  23. Poliński R., Europejski System Banków Centralnych, "Prakseologia i Zarządzanie. Zeszyty Naukowe TNP", Polish edition. Open acces, Towarzystwo Naukowe Prakseologii, 2019 Nr 1, www.tnp.edu.pl
  24. Poliński R., Ekonomia polityczna transformacji systemowej krajów Europy Środkowo-Wschodniej, http://www.pte.pl/250_artykuly_i_opinie; Zarząd Krajowy Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.
  25. Poliński R., Prawidłowości transformacji systemów ekonomicznych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2003.
  26. Poliński R., Problemy strefy euro, Wydawnictwo Naukowe FREL, Warszawa 2015.
  27. Protokół (nr 4) w sprawie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego. Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Urząd Publikacji UE, Luksemburg 2010.
  28. Protokół (nr 12) w sprawie procedury dotyczącej nadmiernego deficytu. Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Urząd Publikacji UE, Luksemburg 2010.
  29. Protokół (nr 13) w sprawie kryteriów konwergencji. Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Urząd Publikacji UE, Luksemburg 2010.
  30. Ramy Strategiczne Narodowego Planu Wprowadzenia Euro, Pełnomocnik Rządu ds. Wprowadzania Euro przez Rzeczpospolitą Polską, Warszawa, 26. października 2010 r.,
  31. Raport na temat korzyści i kosztów przystąpienia Polski do strefy euro. Narodowy Bank Polski, Warszawa luty 2004.
  32. Raport na temat pełnego uczestnictwa Rzeczypospolitej Polskiej w trzecim etapie Unii Gospodarczej i Walutowej, NBP, Warszawa 2009.
  33. Raport Roczny EBC 2018. Europejski Bank Centralny. Eurosystem, Frankfurt nad Menem, kwiecień 2019.
  34. Report on Economic and Monetary Union in the European Community, Commitee for the Study of Economic and Monetary Union (Delors Commitee). ECU Newsletter No. 28 (Supplement), 12 April 1989.
  35. Scheller H.K., The European Central Bank. History, role and functions, European Central Bank, Frankfurt am Main 2006.
  36. Szczerski K., Dynamika system europejskiego. Rozważania o nowym kształcie polityki w Unii Europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
  37. The Monetary Policy of the ECB, European Central Bank, Frankfurt am Main 2011.
  38. Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.Urz. UE z dnia 17.12.2007 C 306/01).
  39. Wood G.E., European Monetary Union and the UK. A Cost Benefit Analysis, "Survey Papers in Economics" No 9, Stanford University, Stanford 1973.
  40. Wersje skonsolidowane Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Urząd Publikacji UE, Luksemburg, marzec 2010. PL.
  41. Zielonka J., Koniec Unii Europejskiej? Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2014.
  42. Zrozumieć politykę Unii Europejskiej: unia gospodarcza i walutowa oraz euro, Komisja Europejska, Luxembourg 2013.
Cytowane przez
Pokaż
ISSN
2449-8068
Język
pol
Udostępnij na Facebooku Udostępnij na Twitterze Udostępnij na Google+ Udostępnij na Pinterest Udostępnij na LinkedIn Wyślij znajomemu