- Autor
- Siwek Tadeusz (Ostravská Univerzita v Ostravě)
- Tytuł
- Herczawa-Hrčava: najbardziej czeska czy najbardziej pragmatyczna wieś na Zaolziu?
Herczawa-Hrčava: the Most Czech or the Most Pragmatic Village in Zaolzie? - Źródło
- Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna / Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2021, nr 54, s. 183-192, rys., bibliogr. 11 poz.
- Słowa kluczowe
- Tożsamość narodowa, Tożsamość lokalna, Komunikacja kolejowa, Referendum
National identity, Local identity, Rail transportation, Referendum - Uwagi
- streszcz., summ.
- Kraj/Region
- Republika Czeska, Śląsk Cieszyński, Polska
Czech Republic, Poland - Abstrakt
- Artykuł jest poświęcony Herczawie (po czesku Hrčava), jedynej gminie, która podczas czesko-polskiego konfliktu o Śląsk Cieszyński w latach 1919-1920 została przez międzynarodowy arbitraż Rady Ambasadorów przyznana Polsce, ale skutecznie zabiegała o zmianę decyzji i o przyłączenie do Czechosłowacji. Jej mieszkańcy nie byli przy tym etnicznymi Czechami ani nie ulegali czeskim wpływom kulturowym w szkole czy w kościele. Na podstawie tekstu petycji, którą miejscowa ludność umotywowała swoje życzenie, można się przekonać, że zasadnicze znaczenie miały dla niej powody gospodarcze, przede wszystkim komunikacyjne. Ponieważ Herczawa jest jedną z najodleglejszych wiosek w sercu Beskidów, połączenie komunikacyjne ze światem miało dla niej zasadnicze znaczenie. Jej mieszkańcom chodziło o zachowanie łączności z miastem powiatowym Jabłonkowem przyznanym ostatecznie Czechosłowacji oraz o możliwość korzystania z połączenia kolejowego na terenie Słowacji, które mieściło się najbliżej. Kiedy do przesunięcia granicy faktycznie doszło i Herczawa została przyłączona do Czechosłowacji, prawie wszyscy jej mieszkańcy deklarowali odtąd narodowość czeską, choć nadal posługują się dialektem polsko-śląskim. (abstrakt oryginalny)
Topic of the paper is Herczawa (in Czech Hrčava), only one village in Cieszyn Silesia, that tried hard to join itself to Czechoslovakia during the Czech-Polish conflict of Cieszyn Silesia (1919-1920). Local inhabitants were not ethnic Czechs and they were not influenced by the Czech culture in a school or in a church. The text of their petition for joining to Czechoslovakia is an evidence, that their motivation was predominantly economic, with communication demands as the first. It was the most remote village in the heart of the Beskydy Mts. and so communication with the rest of the world was crucial. Their inhabitants tried to keep connection with their district centre town Jablunkov (assigned eventually to Czechoslovakia) and a chance to use railways at the territory of Slovakia, that was surprisingly the closest. After successful shift of the new border and joining Herczawa to Czechoslovakia, their population have started to declare Czech ethnicity till now, in contrary of speaking Polish-Silesian dialect. (original abstract) - Pełny tekst
- Pokaż
- Bibliografia
-
- Bílek J. 2011. Kyselá těšínská jablíčka. Československo-polské konflikty o Těšínsko 1919, 1938, 1945. Nakladatelství Epocha, Praha.
- Český statistický úřad. Počet obyvatel a domů podle výsledků sčítání od roku 1869 (https://www.czso.cz/csu/czso/pocet-obyvatel-a-domu-podle-vysledku-scitani-od-roku-1869 dostęp: 3.12.2020).
- Karpecki K. 2018. Historie obce Hrčava (http://hrcava.wz.cz/historie.pdf dostęp: 3.12.2020).
- Nowak K. (red.) 2015. Śląsk Cieszyński w latach 1918-1945. [W:] Dzieje Śląska Cieszyńskiego od zarania do czasów współczesnych. T. 6. Starostwo Powiatowe w Cieszynie, Cieszyn.
- Pelc F. 1928. O Těšínsko. Vzpomínky a úvahy. Slezská Matice osvěty lidové, Slezská Ostrava.
- Popiołek F. 1939. Historia osadnictwa w Beskidzie Śląskim. Wydawnictwo Instytutu Śląskiego, Katowice.
- Stolařík I. 1958. Hrčava. Monografie goralské obce ve Slezsku. Krajské nakladatelství, Ostrava.
- Szymiczek F. 2010. Walka o Śląsk Cieszyński w latach 1914-1920. (Reprint wydania z roku 1938). Wydawnictwo Antyk - Marcin Dybowski, Komorów.
- Uhlíř F. 1946. Těšínské Slezsko. Nakladatelství Josef Lukasík, Moravská Ostrava.
- Wróblewski P. 2019. Polska kultura narodowa na pograniczu. Wieś Jaworzynka i Herczawa dawniej i dziś. Nauka, 3: 87-103.
- Zahradnik S. 1991. Spisy ludności. Trzyniec.
- Cytowane przez
- ISSN
- 2353-1428
- Język
- pol
- URI / DOI
- http://dx.doi.org/10.14746/rrpr.2021.54.11
