BazEkon - Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

BazEkon home page

Meny główne

Autor
Wójcik Marcin (Uniwersytet Łódzki), Suliborski Andrzej (Uniwersytet Łódzki)
Tytuł
Poznawcze i praktyczne dylematy w geograficznych badaniach funkcjonalnych wsi
Cognitive and Practical Dilemmas in Geographical Functional Studies of Rural Areas
Źródło
Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna / Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2021, nr 55, s. 9-20, bibliogr. 48 poz.
Słowa kluczowe
Geografia społeczna, Geografia ekonomiczna, Wieś
Social geography, Economic geography, Village
Uwagi
streszcz., summ.
Abstrakt
Praca zawiera pogłębioną refleksją nad kwestią badań funkcjonalnych w geograficznych badaniach wsi oraz dyscyplin pokrewnych, głównie gospodarka przestrzenna. W geografii społeczno-ekonomicznej oraz gospodarce przestrzennej koncepcja funkcjonalna odegrała istotną rolę w opisie i wyjaśnianiu rzeczywistości, stwarzając podstawy dla programów badawczych miast i wsi. Najważniejszym celem artykułu jest próba określenia podstawowych dylematów poznawczych i praktycznych w badaniach funkcjonalnych wsi. Przemyślenia zawarte w artykule dotyczą problemu wyborów, przed którymi stają badacze w projektowaniu i prowadzeniu studiów funkcjonalnych oraz pokrewnych im kierunków. Poruszono takie kwestie, jak relacyjność i desygnaty funkcji, problem czasu i skali badań oraz dylemat porządku przestrzennego i spójności. Autorzy postulują rozwój koncepcji krytycznych opartych na neofunkcjonalizmie. Stwarza to możliwość rozwoju badań, które zwracają uwagę na lokalne wymiary życia społecznego i gospodarczego. Podejście to może być bardzo twórcze dla planowania przestrzeni lokalnych i podstaw społecznego zaangażowania w proces podnoszenia warunków życia, wzmacniania tożsamości kulturowej oraz kreowania samych miejsc.(abstrakt oryginalny)

The content of the work includes an in-depth reflection on the issue of functional research in geographical studies of rural areas and related disciplines (mainly spatial management). In human geography and spatial management, the functional concept has played an important role in describing and explaining reality, laying the foundations for various research programs. The most important goal of the paper is an attempt to identify the basic cognitive and practical dilemmas in functional studies of rural areas. The considerations contained in the article concern the problems of choices faced by researchers in designing and conducting functional studies and related fields of study. Issues such as relationality and function designations, the problem of time and scale of research, and the dilemma of spatial order and coherence were raised. The development of critical concepts based on neofunctionalism is postulated. This creates an opportunity to develop research that draws attention to the local dimensions of social and economic life. This approach can be very creative for planning local spaces and social involvement in the process of improving living conditions, strengthening cultural identity and creating the places themselves.(original abstract)
Pełny tekst
Pokaż
Bibliografia
Pokaż
  1. Bański J. 2002. Geografia wsi - nową dyscypliną badawczą polskiej geografii. Przegląd Geograficzny, 74(3): 367-379.
  2. Bański J. 2007. Koncepcje rozwoju struktury przestrzennej w Polsce - polaryzacja czy równoważenie? Przegląd Geograficzny, 79(1): 45-79.
  3. Bański J. (red.), 2016. Atlas obszarów wiejskich w Polsce. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
  4. Bański J., Stola W. 2002. Przemiany struktury przestrzennej i funkcjonalnej obszarów wiejskich w Polsce. Studia Obszarów Wiejskich, 3.
  5. Biderman E. 1967. Kryteria hierarchizacji osiedli centralnych w badaniach na Pomorzu Zachodnim. [W:] L. Straszewicz (red.), Ośrodki lokalne. Uniwersytet Łódzki, Łódź, 32-49.
  6. Braudel F. 1971. Historia i trwanie. Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa.
  7. Chilczuk M. 1963. Sieć ośrodków więzi społeczno-gospodarczej wsi w Polsce. Prace Geograficzne, 45.
  8. Chojnicki Z. 1970. Podstawowe tendencje metodologiczne we współczesnej geografii ekonomicznej. Przegląd Geograficzny, 42(2): 199-214.
  9. Chojnicki Z. 1999. Podstawy metodologiczne i teoretyczne geografii. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
  10. Chojnicki Z. 2010. Rozwój społeczno-ekonomiczny i jego aspekty aksjologiczne. [W:] Koncepcje i studia metodologiczne i teoretyczne. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 115-130.
  11. Drobek W., Heffner K. 1994. Koncepcja wsi kluczowych a procesy osadnicze na obszarach wiejskich. Przegląd Geograficzny, 66(122): 19-31.
  12. European Development Opportunities for Rural Areas. 2011. ESPON & UHI Millennium Institute.
  13. Gorzelak G. 2001. Bieda i zamożność regionów. [W:] I. Sagan, M. Czepczyński (red.), Wymiar i współczesne interpretacje regionu. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 37-58.
  14. Gorzelak G. 2007. Scenariusze ESPON: wyzwania dla spójności. Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG). Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
  15. Jerczyński M. 1973. Zagadnienia specjalizacji bazy ekonomicznej większych miast w Polsce. [W:] M. Jerczyński, L.F. Chaves, Z. Siemek (red.), Studia nad strukturą funkcjonalną miast. Prace Geograficzne, 97, 9-134.
  16. Jędrzejczyk D. 1989. Główne koncepcje pojęcia układu osadniczego we współczesnej myśli geograficzno-ekonomicznej. Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  17. Kostrowicki J. 1968. Agricultural Typology, Agricultural Regionalization, Agricultural Development. Geographia Polonica, 14: 265-274.
  18. Kostrowicki J. 1969. Typologia rolnictwa. Założenia, kryteria, metody. Przegląd Geograficzny, 41(4): 599-621.
  19. Kostrowicki J. 1973. Zarys geografii rolnictwa. PWN, Warszawa.
  20. Kostrowicki J. 1976. Obszary wiejskie jako przestrzeń wielofunkcyjna. Zagadnienia badawcze i planistyczne. Przegląd Geograficzny, 48(4): 601-611.
  21. Lisowski A. 2003. Koncepcje przestrzeni w geografii człowieka. UW, Warszawa.
  22. Lisowski A. 2014. Typy przestrzeni a geografia. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 24: 7-18.
  23. Liszewski S. 1993. Dorobek łódzkiego ośrodka geograficznego w zakresie badania ośrodków lokalnych. Próba syntezy, kierunki dalszych prac. [W:] W. Maik (red.), Problematyka lokalnych systemów osadniczych. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń, 29-40.
  24. Liszewski S. (red.). 1995. Geografia osadnictwa i ludności w niepodległej Polsce. Lata 1918-1993. Tom III. Badacze. Polskie Towarzystwo Geograficzne, Łódź.
  25. Maik W. 1976. Analiza funkcjonalna sieci osadniczej podregionu kalisko-ostrowskiego. Seria Geografia. 11. Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
  26. Maik W. 1988. Rozwój teorii regionalnych i krajowych układów osadnictwa. Seria Geografia. 37. Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
  27. Maik W. 1992. Problematyka rozwoju polskiej geografii społeczno-ekonomicznej w świetle paradygmatycznych modeli pojęciowych. Przegląd Geograficzny, 44(3-4): 231-246.
  28. Maik W, 1993. Koncepcja lokalnych systemów osadniczych. Założenia i perspektywy badawcze. [W:] W. Maik (red.), Problematyka lokalnych systemów osadniczych. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń, 19-28.
  29. Maik W. 1998. Metodologia polskiej geografii osadnictwa. [W:] J. Kaczmarek (red.), Metodologia geografii osadnictwa na przełomie wieków. X Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Katedra Geografii Miast i Turyzmu, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź, s. 7-14.
  30. Maik W. 2005. Wprowadzenie. [W:] S. Liszewski, W. Maik (red.), Rola i miejsce geografii osadnictwa i ludności w systemie nauk geograficznych. Studia i Materiały IGiGP WSG w Bydgoszczy, 9-17.
  31. Maik W. 2012. Podstawy teoretyczno-metodologiczne studiów geograficzno-miejskich. Studium z metodologii miast. Wydawnictwo Uczelniane WSG, Bydgoszcz.
  32. Rakowski W. 1975. Procesy urbanizacji wsi. Na przykładzie województwa warszawskiego. Studia KPZK PAN. 50.
  33. Rembowska K. 2006. Człowiek w geograficznych obrazach świata. [W:] W. Maik, K. Rembowska, A. Suliborski (red.), Człowiek w badaniach geograficznych. Podstawowe Idee i Koncepcje w Geografii, 2, 27-46.
  34. Rykiel Z. 2001. Krytyka teorii regionu społeczno-ekonomicznego. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Białystok.
  35. Smętkowski M. 2013. Miasta jako bieguny wzrostu. [W:] A. Olechnicka, K. Wojnar (red.), Terytorialny wymiar rozwoju: Polska z perspektywy badań ESPON. Warszawa, 31-47.
  36. Stanny M., Rosner A., Komorowski Ł. 2018. Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap III. Struktury społeczno-gospodarcze, ich przestrzenne zróżnicowanie i dynamika. Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej. Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa.
  37. Stola W. 2004. Regionalne zróżnicowanie struktury funkcjonalnej obszarów wiejskich w Polsce. [W:] J. Bański (red.), Polska przestrzeń wiejska: procesy i perspektywy. Studia Obszarów Wiejskich, 6, 9-20.
  38. Stola W. 1987. Klasyfikacja funkcjonalna obszarów wiejskich Polski. Próba metodyczna. Prace Habilitacyjne. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
  39. Stola W. 1993. Struktura przestrzenna i klasyfikacja funkcjonalna obszarów wiejskich Polski. Dokumentacja Geograficzna, 3.
  40. Suliborski A. 2010. Funkcjonalizm w polskiej geografii miast. Studia nad genezą i pojęciem funkcji. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
  41. Suliborski A. 2018. Geografia versus gospodarka przestrzenna. Studia KPZK PAN, 183: 17-26.
  42. Śleszyński P. 2007. Gospodarcze funkcje kontrolne w przestrzeni Polski. Prace Geograficzne, 213.
  43. Śleszyński P. 2017. Wyznaczenie i typologia miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze. Przegląd Geograficzny, 89(4): 565-593.
  44. Wójcik M. 2012. Geografia wsi w Polsce. Studium zmiany podstaw teoretyczno-metodologicznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
  45. Wójcik M. 2021. Społeczno-kulturowy wymiar przestrzeni wiejskiej. Studia z geografii człowieka. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
  46. Zagożdżon A. 1974. Rozwój sieci osadniczej w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym. [W:] S. Golachowski, A. Zagożdżon (red.), Dolnośląski Okręg Miedziowy 1960-1970. Początki przemian społeczno-ekonomicznych. Komitet Badań Rejonów Uprzemysławianych, Wrocław-Warszawa, 201-237.
  47. Zajchowska S. (red.). 1976. Współczesna problematyka osadnictwa wiejskiego. Seria Geografia. 10.Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
  48. Zarycki T. 2000. O niektórych dylematach współczesnych badań nad przestrzenią społeczną. Studia Regionalne i Lokalne, 4: 5-22.
Cytowane przez
Pokaż
ISSN
2353-1428
Język
pol
URI / DOI
http://dx.doi.org/10.14746/rrpr.2021.55.03
Udostępnij na Facebooku Udostępnij na Twitterze Udostępnij na Google+ Udostępnij na Pinterest Udostępnij na LinkedIn Wyślij znajomemu