BazEkon - Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

BazEkon home page

Meny główne

Autor
Karaczun Zbigniew M. (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie), Bojanowski Jakub (Politechnika Gdańska), Zawieska Jakub (Szkoła Główna Handlowa w Warszawie), Swoczyna Bernard (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie)
Tytuł
Adaptacja do zmiany klimatu w programach ochrony środowiska małych i średnich polskich miast
Adaptation to Climate Change in Environmental Protection Programmes of Small and Medium-sized Cities in Poland
Źródło
Studia BAS, 2022, nr 3 (71), s. 59-80, bibliogr. 39 poz.
Tytuł własny numeru
Miasta w Polsce
Słowa kluczowe
Miasto, Klimat, Ochrona środowiska
City, Climate, Environmental protection
Uwagi
summ.
Abstrakt
Ostatnie lata to okres gwałtownego rozwoju miast i terenów zurbanizowanych. Od 2006 r. w skali świata liczba mieszkańców miast jest większa niż liczba osób zamieszkujących wsie i szybko rośnie. O ile obecnie w miastach żyje 55% wszystkich ludzi, o tyle w 2030 r. będzie to 60%, a w 2050 r. - już ponad 70%. Tak gwałtowny wzrost ilości terenów zurbanizowanych niesie za sobą wiele wyzwań politycznych, społecznych oraz środowiskowych. Konieczne więc będzie stworzenie ram pozwalających na wykorzystanie potencjału miast do zapewnienia, że nie zostaną przekroczone bariery stabilności systemu przyrodniczego, a poszczególne grupy społeczne nie będą wykluczone ekonomicznie. Niezwykle ważne jest także włączenie miast w proces osiągania neutralności klimatycznej i podejmowanie przez nie działań wzmacniających ich odporność na negatywne skutki zmiany klimatu. Przyjmuje się, że tereny zurbanizowane mają wystarczający potencjał, aby sprostać tym wyzwaniom. W 96 miastach świata, skupionych w inicjatywie C404, mieszka niemal 600 mln ludzi, a wytwarzany przez nie PKB wynosi ponad 20% wartości dla całego świata. Oznacza to, że wypracowują one większy dochód niż Chiny. Skupiają także potencjał intelektualny niezbędny do dokonania korekty kierunków rozwoju i mają wystarczający kapitał społeczny, aby przewodzić zmianom, o czym świadczy rosnąca aktywność ruchów miejskich i organizacji pozarządowych.(fragment tekstu)

The article presents the results of the analysis of the declarations of the authorities of small and medium-sized cities in Poland regarding the need to implement adaptation measures to the effects of climate change, and an assessment of the adequacy of the planned activities in this area. As part of the study, Environmental Protection Programmes in 80 cities with a population of up to 100,000 inhabitants were analysed. In the beginning, the most important challenges that the effects of climate change pose for cities are discussed. Then the results of the research are described and discussed. The paper ends with a short summary. The obtained results are not unambiguous. On the one hand, it has been shown that the issues of environmental protection and adaptation to climate change are not among the most important priorities of the authorities of small and medium-sized cities, and the way of presenting the issue of adaptation in the analysed documents, concerning the threats caused by the effects of climate change, is not sufficient and adequate to the level of danger. On the other hand, the results show that the importance of this problem has been increasing in recent years and that the authorities of small and medium-sized towns more and more often declare the need and readiness to support adaptation measures.(original abstract)
Pełny tekst
Pokaż
Bibliografia
Pokaż
  1. Błażejczyk K., Baranowski J., Błażejczyk A., Wpływ klimatu na stan zdrowia w Polsce: stan aktualny oraz prognoza do 2100 roku, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa 2015, http://rcin.org.pl/Content/60110/WA51_79962_r2015_Wplyw-klimatu-na-sta.pdf.
  2. Bono A. de, Giuliani G., Kluser S., Peduzzi P., Impacts of Summer 2003 Heat Wave in Europe, "Environment Alert Bulletin" 2004, nr 2.
  3. Bryś K., Wieloletnia zmienność termiki gleby we Wrocławiu-Swojcu i jej radiacyjne i cyrkulacyjne uwarunkowania, "Acta Agrophysica" 2004, t. 3, nr 2.
  4. Centrum Badania Opinii Społecznej, Polacy wobec zmian klimatu, Warszawa 2018.
  5. Chu E.K., Cannon C.E., Equity, Inclusion, and Justice as Criteria for Decision-Making on Climate Adaptation in Cities, "Environmental Sustainability" 2021, nr 51, https://doi.org/10.1016/j.cosust.2021.02.009.
  6. Climate Change 2022: Impacts, Adaptation, and Vulnerability, red. H.O. Pörtner et al., The Intergovernmental Panel on Climate Change, 2022.
  7. Corfee-Morlot J., Kamal-Chaoui L., Donovan M.G., Cochran I., Robert A., Teasdale P.J., Cities, Climate Change and Multilevel Governance, "OECD Environmental Working Papers" 2009, nr 14, https://doi.org/10.1787/220062444715.
  8. Díaz J., Jordán A., García R., López C., Alberdi J., Hernández E., Otero A., Heat Waves in Madrid 1986-1997: Effects on the Health of the Elderly, "International Archives of Occupational and Environmental Health" 2002, t. 75, nr 3, https://doi.org/10.1007/s00420-001-0290-4.
  9. Diemientiew G., Ekstremalne zjawiska pogodowe w Polsce w dobie zmian klimatycznych na przykładzie powodzi i silnych wiatrów, "Kultura Bezpieczeństwa" 2018, nr 32, https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.8094.
  10. European Environmental Agency, Nature-based solutions in Europe: Policy, knowledge and practice for climate change adaptation and disaster risk reduction, Publications Office of the European Union, Luxembourg 2021, https://doi.org/10.2800/919315.
  11. Global Warming of 1.5°C, red. V. Masson-Delmotte, Cambridge University Press, Cambridge-New York 2018, https://doi.org/10.1017/9781009157940.
  12. Hughes S., Principles, Driver, and Policy Tools for Just Climate Change Adaptation in Legacy Cities, "Environmental Science and Policy" 2020, t. 111, s. 35-41, https://doi.org/10.1016/j.envsci.2020.05.007.
  13. Kaltenbrunner R., The City and Extreme Weather: How Cities Should Respond to Climate Change, Advanced Sustainable Systems 2019, https://doi.org/10.1002/adsu.201900002.
  14. Krzyżewska A., Przegląd metod wydzielania fal upałów i fal mrozów, "Przegląd Geofizyczny" 2014, nr 3-4.
  15. Legutko-Kobus P., Rzeńca A., Skubała P., Sobol A., Miasta i ich mieszkańcy w obliczu wyzwań adaptacji do zmian klimatu, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, Warszawa 2020.
  16. Lorenc H. et al., Struktura występowania intensywnych opadów deszczu powodujących zagrożenie dla społeczeństwa, środowiska i gospodarki w Polsce [w:] Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo wewnętrzne kraju, red. H. Lorenc, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa 2012, https://imgw.pl/sites/default/files/2020-08/klimat-tom-iii-kleski-zywiolowe-a-bezpieczenstwo-wewnetrzne-kraju-min-new.pdf.
  17. Lupa P., Wpływ zielonej infrastruktury na warunki termiczne miast północnej Wielkopolski oraz jej miejsce w lokalnej polityce klimatycznej, "Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna" 2020, t. 52.
  18. McCarney P., Blanco H., Carmin J., Colley M., Cities and climate change [w:] Climate Change and Cities: First Assessment Report of the Urban Climate Change Research Network, red. C. Rosenzweig, W.D. Solecki, S.A. Hammer, S. Mehrotra, Cambridge University Press, Cambridge 2011.
  19. Ministerstwo Środowiska, Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 (SPA 2020), Warszawa 2013.
  20. Ministerstwo Środowiska, Wytyczne do sporządzania wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska, Warszawa 2015, https://bip.mos.gov.pl/strategie-plany-programy/wytyczne-do-programow-ochrony-srodowiska/.
  21. Mizgajski A., Zwierzchowska I., Sterowanie rozwojem aglomeracji i planowanie strategiczne rozwoju miast z punktu widzenia adaptacji do zmian klimatu [w:] Miasto idealne - miasto zrównoważone. Planowanie przestrzenne terenów zurbanizowanych i jego wpływ na ograniczenie skutków zmian klimatu, red. A. Kalinowska, Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym i Zrównoważonym Rozwojem, Warszawa 2015.
  22. Neuendorf K.A., The Content Analysis Guidebook, Sage, London-New Delhi 2002.
  23. Paldy A., Bobvos J., Health Impacts of Heat Waves of 2007 in Hungary - Background and Experiences [w:] Global Warming, red. I. Dincer et al., Springer 2010, https://doi.org/10.1007/978-1-4419-1017-2.
  24. Paldy A., Bobvos J., Impact of Heat Waves on Excess Mortality in 2011 and 2012 in Hungary, "Central European Journal of Occupational and Environmental Medicine" 2012, t. 18, nr 1-4.
  25. Pisarek W., Analiza zawartości prasy, Ośrodek Badań Prasoznawczych, Kraków 1983.
  26. Polska Izba Ubezpieczeń, Deloitte, Klimat ryzyka. Jak prewencja i ubezpieczenia mogą ograniczyć wpływ katastrof naturalnych na otoczenie?, Warszawa 2019, https://piu.org.pl/wp-content/uploads/2021/03/Raport-klimatyczny-1.pdf.
  27. Radziejowski J., Planowanie przestrzenne jako sposób adaptacji do zmian klimatu i przeciwdziałania zjawisku rozlewania się miast [w:] Miasto idealne - miasto zrównoważone. Planowanie przestrzenne terenów zurbanizowanych i jego wpływ na ograniczenie skutków zmian klimatu, red. A. Kalinowska, Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym i Zrównoważonym Rozwojem, Warszawa 2015.
  28. Raport o stanie polskich miast. Środowisko i adaptacja do zmian klimatu, red. A. Rzeńca, A. Sobol, P. Ogórek, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Kraków-Warszawa 2021.
  29. Rola samorządów terytorialnych w ochronie środowiska, w tym w ochronie klimatu, https://www.gov.pl/web/edukacja-ekologiczna/rola-samorzadow-terytorialnych-w-ochronie-srodowiska-w-tym-w-ochronie-klimatu.
  30. Strużewska J. et al., Zmiany temperatury i opadu na obszarze Polski w warunkach przyszłego klimatu do roku 2100. Raport skrócony, Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2020.
  31. Szmigiel-Rawska K., Mechanizmy polityki klimatycznej polskich samorządów, "Studia Regionalne i Lokalne" 2017, nr 1(67), s. 55, https://doi.org/10.7366/1509499516703.
  32. Tompkins E.L., Eakin H., Managing Private and Public Adaptation to Climate Change, "Global Environmental Change" 2012, t. 22, nr 1, https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2011.09.010.
  33. Wczujmy się w Klimat, Plany adaptacji do zmian klimatu 44 miast Polski, Warszawa 2018, http://44mpa.pl/wp-content/uploads/2018/12/MPA_NET-PL-20-12.pdf.
  34. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Strategia UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu (COM(2013) 216 final).
  35. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29 września 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2021, poz. 1973, ze zm.).
  36. Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wzmocnienia klimatycznego wymiaru polityki miejskiej (UD246), https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-niektorych-ustaw-w-celu-wzmocnienia-klimatycznego-wymiaru-polityki-miejskiej2.
  37. Inicjatywa C40, www.c40.org.
  38. Meteomodel.pl, https://meteomodel.pl/.
  39. The World Bank, World Development Indicators, http://data.worldbank.org/data-catalog/world-development-indicators.
Cytowane przez
Pokaż
ISSN
2082-0658
Język
pol
URI / DOI
https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2022.21
Udostępnij na Facebooku Udostępnij na Twitterze Udostępnij na Google+ Udostępnij na Pinterest Udostępnij na LinkedIn Wyślij znajomemu