BazEkon - Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

BazEkon home page

Meny główne

Autor
Grzelczak Marlena (University of Lodz, Poland)
Tytuł
Socio-Demographic Factors and the 'Unbanking' of Polish Society
Czynniki społeczno-demograficzne a ubankowienie społeczeństwa polskiego
Źródło
Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2022, nr 28 (77), s. 63-77, rys., tab., bibliogr. 41 poz.
Scientific Journals Warsaw University of Life Sciences - SGGW. European Policies, Finance and Marketing
Słowa kluczowe
Bankowość, Obrót bezgotówkowy, Czynniki demograficzne, Usługi bankowe, Rachunek bankowy, Wykluczenie finansowe
Banking, Cashless flow, Demographic factors, Banking services, Bank account, Financial exclusion
Uwagi
Klasyfikacja JEL: D10, G11, R20
streszcz., summ.
Abstrakt
Celem opracowania była ocena stopnia zaawansowania obrotu bezgotówkowego wśród mieszkańców Polski - konsumentów oraz określenie związku między czynnikami społeczno-demograficznymi a ubankowieniem Polaków. Oceny stopnia zaawansowania obrotu bezgotówkowego społeczeństwa dokonano za pomocą zdefiniowanych przez autorkę opracowania trzech poziomów ubankowienia. Na podstawie przeglądu literatury sformułowano hipotezę badawczą: istnieje statystycznie istotny związek pomiędzy cechami społeczno-demograficznymi a ubankowieniem konsumentów. Hipotezę badawczą zweryfikowano na podstawie wyników własnych badań z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety przeprowadzonych na przełomie października i listopada 2019 roku na próbie 500 dorosłych Polaków (18 lat i więcej). Wyniki badania empirycznego generalnie potwierdziły statystycznie istotny wpływ cech społeczno-demograficznych na poziom ubankowienia Polaków. Istotny wpływ na ubankowienie społeczeństwa polskiego mają wiek, poziom wykształcenia, dochód netto w przeliczeniu na jedną osobę w gospodarstwie domowym, rodzaj wykonywanej pracy. Nieistotne statystycznie okazały się zmienne takie jak płeć i miejsce zamieszkania. Badania wykazały, że 10% badanej populacji stanowiły osoby nieubankowione, a aż 87,20% reprezentowało poziom 3 (pełne ubankowienie). Problem wykluczenia transakcyjnego dotyczy osób młodych w wieku 18-24 lata oraz osób starszych w wieku powyżej 61 lat. W grupie nieubankowionych znaleźli się przede wszystkim rolnicy, robotnicy niewykwalifikowani, bezrobotni oraz emeryci i renciści, a w ramach poziomu 3 - głównie pracownicy biurowi, umysłowi oraz robotnicy wykwalifikowani. Najmniejsze wykluczenie występuje u osób w wieku produkcyjnym 25-44 lata. Osoby z tego przedziału wiekowego stanowiły ponad 40% udziału w ramach poziomu 3. Wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia na- stępuje przesunięcie osób do coraz wyższych poziomów pod względem ubankowienia. Badania wykazały, że im wyższy dochód netto w przeliczeniu na jedną osobę, tym wyższy poziom ubankowienia wśród Polaków. Wyniki przeprowadzonych badań stanowią uzupełnienie dotychczasowych analiz oraz wskazują propozycje działań dla instytucji promujących obrót bezgotówkowy wśród społeczeństwa polskiego. (abstrakt oryginalny)

The aim of the study was to assess the degree of advancement of non-cash trade among Polish residents/consumers and to determine the relationship between socio-demographic factors and Poles' 'unbankedness'. The assessment of the degree of advancement of the society's non-cash turnover was made by means of three levels of 'unbanking' defined by the author of the study. On the basis of the literature review, a research hypothesis was formulated: there is a statistically significant relationship between socio-demographic characteristics and consumers' unbankedness. The research hypothesis was verified based on the results of our research using a survey questionnaire conducted in October/November 2019 on a sample of 500 adult Poles (18 years and older). The results of the empirical study generally confirmed the statistically significant influence of sociodemographic characteristics on the level of Polish people's unbankedness. Age, education level, net income per capita, and type of work performed 'significantly impact the Polish population's banking level. Variables such as gender and place of residence were found to be statistically insignificant. The study showed that 10% of the surveyed population were unbanked, while as many as 87.20% represented level 3 (full banking). The problem of transactional exclusion affects young people aged 18-24 and older people over 61. The unbanked group consisted mainly of farmers, unskilled workers, the unemployed and pensioners, while level 3 mainly included office workers, white-collar workers and skilled workers. The least exclusion is found in people of working age 25-44. People in this age bracket accounted for more than 40 per cent of the share within level 3. As educational attainment increases, people move to higher and higher levels in terms of 'bankedness'. The research showed that the higher the net income per person, the higher the level of bankedness among Poles. The results of the study complement previous analyses and point to proposed actions for institutions promoting non-cash transactions in Polish society. (original abstract)
Pełny tekst
Pokaż
Bibliografia
Pokaż
  1. Allen H.: Innovations in retail payments: e-payments, Quarterly Bulletin, Bank of England 2003, p. 428-438
  2. Anderloni L., Carluccio E.M.: Access to Bank Account and Payment Services, [in:]: L. Anderloni, M.D. Braga, E. Carluccio (eds.), New Frontiers in Banking Services. Emerging Needs and Tailored Products for Untapped Markets, Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg 2007. (Crossref)
  3. Annual Economic Report, Bank for International Settlements (BIS), 2020, https://www.bis.org/publ/arpdf/ar2020e.pdf (access: 25.10.2020).
  4. Auer A., Cornelli G., Frost J.: Rise of the central bank digital currencies: drivers, approaches and technologies, BIS Working Papers, 880/2020, p. 1-42. (Crossref)
  5. Beck T., Demirguę-Kunt A.: Access to Finance - An Unfinished Agenda, The World Bank Economic Review, 2008, p. 383-396. (Crossref)
  6. Boer R., Hansen C., Screpnic A.: Online Payments 2010. Increasingly a Global Game "Innopay", Amsterdam 2010.
  7. Borzekowski R., Kiser E.K:. The Choice at the Checkout: Quantifying Demand Across Payment Instruments, Finance and Economics Discussion Series Divisions of Research & Statistics and Monetary Affairs Federal Reserve Board, Washington, DC 2006. (Crossref)
  8. Bounie D., Camara Y., Galbraith J.W.: Consumers' mobility, expenditure and online-offline substitution response to COVID-19: evidence from French transaction Data, CIRANO Working Papers, 2020, p. 2020S-2028S. (Crossref)
  9. Connolly C., Haijai K.: Financial Services and Social Exclusion. Financial Services Consumer Policy Centre, University of New South, Sydney 2001.
  10. COVID-19 Has Changed Online Shopping Forever, Survey Shows, UNCTAD, 2020, https://unctad.org/press-material/covid-19-has-changed-online-shopping-forever-survey-shows (access: 26.02.2021).
  11. Financial Services Provision and Prevention of Financial Exclusion, European Commission, https://www.fi-compass.eu/sites/default/files/publications/financial-services-provision-and-prevention-of-financial-exclusion.pdf (access: 15.04.2020).
  12. Financial Services Provision and Prevention of Financial Exclusion. EC Report, VC/2006/0183, European Commission, Brussels 2008.
  13. Fondeville N., Ozdemir E., Ward T.: Financial Exclusion in the EU. New Evidence from the EU- SILC Special Module. Research Note 3. European Commission, Brussels 2010.
  14. Galoni C., Carpenter G.S., Rao H.: Disgusted and afraid: Consumer choices under the threat of contagious disease, Journal of Consumer Research, 3, 47/2020, p. 373-392. (Crossref)
  15. Gan C., Clemens M., Limsombunchai V., Weng A.: A logit analysis of electronic banking in New Zealand, International Journal of Bank Marketing, 24 (6)/2006, p. 360-383. (Crossref)
  16. Grzegorczyk W.: Marketing bankowy, Oficyna Wydawnicza Brant, Bydgoszcz, Łódź 2004.
  17. Hayashi F., Klee E.: Technology Adoption and Consumer Payments: Evidence from Survey Data, Review of Network Economics, 2 (2)/2003, p. 175-190. (Crossref)
  18. Humphrey D., Kim M., Vale B.: Realizing the Gains from Electronic Payments: Costs, Pricing and Payment Choice, Journal of Money, Credit and Banking 33, 2/3/2001, p. 216-234. (Crossref)
  19. Jonker N.: Payment instruments as perceived by consumers: results from a household survey, De Economist, 155, 3/2007, p. 271-303. (Crossref)
  20. Kennickell A.B., Kwast M.L.: Who uses electronic banking? Results from the 1995 Survey of Consumer Finances, Proceedings from the Federal Reserve Bank of Chicago's Annual Conference on Bank Structure and Competition, Federal Reserve Bank of Chicago, Chicago 1997. (Crossref)
  21. Klee E.: Retail payments 1995-2001: findings form aggregate data and the survey of consumer finances. Board of Governors of the Federal Reserve System, Washington 2004.
  22. Kotkowski R. (red.), Dulinicz M., Maciejewski K., Zwyczaje płatnicze w Polsce w 2020 r. Podstawowe wyniki badania, NBP, Warszawa 2021.
  23. Koźliński T.: Porównanie wyników badań ubankowienia Polaków przeprowadzonych przez Narodowy Bank Polski w 2006 i 2009, NBP, Warszawa 2009.
  24. Koźliński T.: Zwyczaje płatnicze Polaków, NBP, Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2013.
  25. Krzyżkiewicz Z.: Operacje bankowe, [in:] W.L. Jaworski, Z. Zawadzka (eds), Bankowość. Podręcznik akademicki, Poltext, Warszawa 2008.
  26. Łapczyński M.: Analiza porównawcza tabeli kontyngencji i metody CHAID, Zeszyty Naukowe, Akademii Ekonomicznej w Krakowie, 659/2005, p. 151.
  27. Maison D.: Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego. Raport z badania 2016 i analiza po-równawcza z danymi z 2009 i 2013 roku, NBP, Warszawa 2017.
  28. Meijer R.W.: The Single European Cash Area: Towards a more efficient European cash society, Journal of Payments Strategy & Systems, 4, 3/2010, p. 1-9.
  29. Mot E.S., Cramer J.S., van der Gulik E.M.: De keuze van een betaalmiddel, SEO rapport nr 228, Stichting voor Economisch Onderzoek der Universiteit van Amsterdam, Amsterdam 1989.
  30. Nawojczyk M.: Przewodnik po statystyce dla socjologów, Wydawnictwo Predictive Solutions, Kraków 2010.
  31. Payments in Sweden 2020, Sveriges Riksbank, 2020, https://www.riksbank.se/en-gb/payments-cash/payments-in-sweden/payments-in-sweden-2020/1.-the-payment-market-is-being-digital- ised/, (access: 10.12.2021).
  32. Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów Unii Europejskiej za 2018 r., NBP, Departament Systemu Płatniczego, Warszawa 2020.
  33. Report The Little Data Book on 18 Financial Inclusion, Global Index Database, World Bank Group, Washington 2018, https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/29654/LDB-FinInclusion2018.pdf?sequence=1&isAllowed=y (access: 09.05.2020).
  34. Saiti D., Kiselick M., Josimovski S.: Level of customer satisfaction from electronic banking services in the Polog region, Journal of Sustainable Development, 5 (13)/2015, p. 45-68.
  35. Schuh S., Stavins J.: Why Are (Some) Consumers (Finally) Writing Fewer Checks? The Role of Payment Characteristics, Federal Reserve Bank of Boston, Boston 2007.
  36. Stola E.: Ubankowienie społeczeństwa a rozwój sektora bankowego w Polsce, Rozprawy Ubezpie-czeniowe. Konsument na rynku usług finansowych, 30, 4/2018, p. 81-95.
  37. Stavins J.: Effect of Consumer Characteristics on the Use of Payment Instruments, New England Economic Review, 3/2001, p. 19-31.
  38. Suchecka J.: Metody statystyczne. Zarys teorii i zadania, Wydawnictwo Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 2003.
  39. Ustawa z dn. 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, Dz.U. z 1997 r., Nr 140, poz. 939 as amend.
  40. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 as amend.
  41. ZrozumFinanse.pl, http://zrozumfinanse.pl/poland/portal/slownik/slownik_1663.htm (access: 23.12.2017).
Cytowane przez
Pokaż
ISSN
2081-3430
Język
eng
URI / DOI
https://doi.org/10.22630/PEFIM.2022.28.77.15
Udostępnij na Facebooku Udostępnij na Twitterze Udostępnij na Google+ Udostępnij na Pinterest Udostępnij na LinkedIn Wyślij znajomemu