BazEkon - Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

BazEkon home page

Meny główne

Autor
Szewc-Rogalska Alina (Uniwersytet Rzeszowski), Wąsacz Marek
Tytuł
Własność zagraniczna a efektywność przedsiębiorstw w Polsce
Foreign Ownership versus Enterprise Effectiveness in Poland
Źródło
Studia Prawno-Ekonomiczne, 2022, t. 125, s. 161-182, bibliogr. 52 poz.
Studies in Law and Economics
Słowa kluczowe
Przedsiębiorstwo, Rentowność, Kapitał zagraniczny, Wydajność pracy, Obciążenia podatkowe
Enterprises, Profitability, Foreign capital, Labour efficiency, Tax burdens
Uwagi
Klasyfikacja JEL: F21, F23, G30, G32
streszcz., summ.
Abstrakt
Przedmiot badań: W pracy podjęto problem oddziaływania struktur własnościowych z udziałem inwestorów zagranicznych na efektywność przedsiębiorstw w Polsce. Jest to szczególnie istotne w sytuacji coraz większego znaczenia kapitału zagranicznego w gospodarce polskiej. Pomimo znacznego dorobku naukowego nadal wiele kwestii nie zostało w pełni wyjaśnionych, a ponadto dotychczasowe wyniki badań tracą swoją aktualność ze względu na zmienność prawno-ekonomicznych uwarunkowań funkcjonowania przedsiębiorstw. Cel badawczy: Celem pracy jest analiza zależności między własnością zagraniczną a efektywnością przedsiębiorstw w Polsce w latach 2012-2019. W wyniku przeprowadzonych badań zweryfikowano cztery hipotezy badawcze. Metoda badawcza: W badaniach wykorzystano zagregowane dane 8,9 tys. przedsiębiorstw zagranicznych i 41,2 tys. przedsiębiorstw krajowych, zatrudniających 10 i więcej pracowników. Zastosowano następujące metody badawcze: pomiar skali własności zagranicznej w sektorze przedsiębiorstw w Polsce (4 wskaźniki), pomiar przeciętnej wielkości przedsiębiorstw zagranicznych i krajowych (3 wskaźniki), pomiar i analizę porównawczą efektywności przedsiębiorstw zagranicznych na tle przedsiębiorstw krajowych (11 wskaźników). 1 Wyniki: Występuje systematyczny wzrost znaczenia własności zagranicznej w sektorze przedsiębiorstw w Polsce, a największy wzrost odnotowano w przypadku udziału w liczbie zatrudnionych i wielkości przychodów. Ustalono, że przedsiębiorstwa zagraniczne osiągały zdecydowanie wyższą efektywność gospodarowania zasobami ludzkimi niż przedsiębiorstwa krajowe, lecz w dłuższym okresie występowała tendencja do zmniejszania się tej przewagi. Przedsiębiorstwa zagraniczne wykazywały wyraźną i jednoznaczną przewagę nad przedsiębiorstwami krajowymi w zakresie zdolności do generowania wysokiej stopy zwrotu z kapitału wniesionego przez właścicieli. Istotne jest, że przewaga ta nie wynikała bezpośrednio z poziomu osiąganej rentowności sprzedaży czy rotacji aktywów. Głównym źródłem tej przewagi było wykorzystywanie przez przedsiębiorstwa zagraniczne - w większym stopniu niż przedsiębiorstwa krajowe - kapitału obcego do finansowania swojej działalności. Przedsiębiorstwa zagraniczne - pomimo większego potencjału i wyższej efektywności w wielu aspektach działalności - znacznie rzadziej niż przedsiębiorstwa krajowe wykazywały dodatni wynik finansowy netto. Wskaźniki zastosowane do oceny rzeczywistej skali obciążeń podatkowych na początku badanego okresu były na zbliżonym poziomie, a od 2017 r. osiągały wyższy poziom w przedsiębiorstwach zagranicznych. Różnice te wynikały nie tylko z polityki uszczelniania systemu podatkowego, ale także miały źródło w odmiennych stawkach podatku CIT dla przedsiębiorstw o różnej wielkości generowanych przychodów (głównie w przedsiębiorstwach krajowych).(abstrakt oryginalny)

Background: This paper deals with the impact of ownership structures featuring foreign investors on the effectiveness of enterprises in Poland. The above is particularly relevant given the increasing importance of foreign capital to Polish economy. Despite sizeable academic achievement in the area, many topics remained underexplored and existing study results are becoming obsolete due to constant changes in the legal and economic environment. Research purpose: The goal of this paper is to analyze the relationship between foreign ownership and the effectiveness of enterprises in Poland in years 2012-2019. Four research hypotheses were verified in the study. Methods: The study used aggregated data from 8.9 thousand foreign- and 41.2 thousand Polish-owned enterprises, employing 10 and more people. Three research methods were used: (i) measurement of the scale of foreign ownership in Poland's enterprise sector (4 indicators); (ii) measurement of the average size of foreign- and Polish-owned enterprises (3 indicators); (iii) measurement and comparative analysis of the effectiveness of foreign versus Polish-owned enterprises (11 indicators). Conclusions: There is a systematic growth in foreign ownership in Poland's enterprise sector, with the largest increases being in number of employees and revenue size. Foreign-owned enterprises were found to have achieved decisively better effectiveness in human-resource management compared to Polish-owned enterprises; in the longer term, however, there was a tendency for this advantage to shrink. Foreign-owned enterprises showed a clear and distinct advantage over Polish-owned enterprises in respect of their capacity for generating high returns on capital invested by the owners. Significantly, that advantage was not a direct consequence of the profitability level of asset sales and rotations. Its main source was the use by foreignowned enterprises - to a greater extent that Polish enterprises - of foreign capital to finance their operations. Foreign-owned enterprises - despite their greater potential and higher effectiveness across multiple aspects of business - achieved an above-zero financial result far less frequently than Polish-owned enterprises did. The indicators used in the assessment of effective tax levels were on a close level at the beginning of the studied period, to achieve a higher level in foreignowned enterprises starting from 2017. The differences arose not only from the elimination of loopholes in the tax system but also from different CIT rates for enterprises with different revenue levels (mainly for Polish-owned enterprises).(original abstract)
Dostępne w
Biblioteka SGH im. Profesora Andrzeja Grodka
Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach
Pełny tekst
Pokaż
Bibliografia
Pokaż
  1. Al-Thuneibat A., The relationship between the ownership structure, capital structure and performance, Journal of Accounting - Business & Management 2018/25 (1), s. 1-20.
  2. Aydin N., Surmeli A., Sayilir O., 2000-2001 economic crisis and the financial performance of domestic and foreign companies in Turkey, International Journal of Intercultural Information Management 2009/1 (4), s. 375-382.
  3. Barbosa N., Louri H., Corporate performance: Does ownership matter? A comparison of foreign-and domestic-owned firms in Greece and Portugal, Review of Industrial Organization 2005/27, s. 73-102.
  4. Biernacki K., Brodzka A., Chodorek M., Efektywne stawki podatku dochodowego w Polsce - na przykładzie spółek indeksu WIG20, Nauki o Finansach 2016/1 (26), s. 9-23.
  5. Bilansowe wyniki finansowe podmiotów gospodarczych w 2012 r. (oraz w kolejnych latach 2013-2018), GUS, Warszawa 2013 (oraz kolejne lata 2014-2019), http://stat.gov.pl; stan na 20.02.2021 r.
  6. Bilansowe wyniki finansowe podmiotów niefinansowych w 2019 r., GUS, Warszawa 2020, http:// stat.gov.pl; stan na 20.02.2021 r.
  7. Cieślik A., Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Polsce: stan obecny i perspektywy rozwoju, Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej 2019/1, s. 245-263.
  8. Cieślik A., Determinanty bezpośrednich inwestycji zagranicznych z nowych krajów członkowskich UE w Polsce, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 2018/352, s. 33-43.
  9. Cieślik A., Ewolucja teorii bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Przegląd wybranej literatury przedmiotu, w: M. Maciejewski, K. Wach (red.), Handel zagraniczny i biznes międzynarodowy we współczesnej gospodarce, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków 2017, s. 171-189.
  10. Cieślik A., MNE Activity in Poland: Horizontal, Vertical or Both?, Emerging Markets Finance and Trade 2021/57 (2), s. 335-347.
  11. Cieślik A., Michałek J.J., Szczygielski K., Lewkowicz J., Mycielski J., Foreign Ownership and Within-MNEs GVC Participation as Determinants of Innovation Activities: A CIS-Based Firm-Level Analysis, Central European Journal of Economic Modelling and Econometrics 2021/13, s. 189-211.
  12. Djankov S., Hoekman B., Foreign investment and productivity growth in Czech enterprises, World Bank Economic Review 2000/14 (1), s. 49-64.
  13. Dorożyński T., Do investment incentives matter in multinational enterprises location choices? The case of the Lodz Province, Studia Prawno-Ekonomiczne 2021/CXIX, s. 211-229.
  14. Douma S., George R., Kabir R., Foreign and domestic ownership, business groups, and firm performance: Evidence from a large emerging market, Strategic Management Journal 2006/27 (7), s. 637-657.
  15. Dunning J.H., The eclectic paradigm of international production: A restatement and some possible extensions, Journal of International Business Studies 1988/19, s. 1-31.
  16. Dunning J.H., Trade, location of economic activity and the MNE: A search for an eclectic approach, w: B. Ohlin, P.O. Hesselborn, P.M. Wijkman (eds.), The international allocation of economic activity, MacMillan, London 1977, s. 395-418.
  17. Działalność gospodarcza podmiotów z kapitałem zagranicznym w 2012 r. (oraz w kolejnych latach 2013-2019), GUS, Warszawa 2013 (oraz kolejne lata 2014-2020), http://stat.gov.pl; stan na 20.02.2021 r.
  18. Felis P., Bernardelli M., Jamroży M., Malinowska-Misiąg E., Szlęzak-Matusewicz J., OtczykG., Tendencje zmian wpolityce podatkowej wkrajach Europy Środkowo-Wschodniej. Opodatkowanie dochodów przedsiębiorstw, s. 446, https://ssl-www.sgh.waw.pl/pl/Documents/ raport_sgh_2020/038_10_Bernardelli_.pdf; stan na 14.01.2022 r.
  19. Ferreira M.A., Matos P., The colors of investors' money: The role of institutional investors around the world, Journal of Financial Economics 2008/88 (3), s. 499-533.
  20. Fukao K., Ito K., Kwon H.U., Do out-in M&As bring higher TFP to Japan? An empirical analysis based on micro - data on Japanese manufacturing firms, Journal of the Japanese and International Economic 2005/19 (2), s. 272-301.
  21. Gerschewski S., Do local firms benefit from foreign direct investment? An analysis of spillover effects in developing countries, Asian Social Science 2013/9 (4), s. 67-76.
  22. Górajski M., Błażej M., A Control Function Approach to Measuring the Total Factor Productivity of Enterprises in Poland, Bank i Kredyt 2020/51 (3), s. 293-316.
  23. Gurbuz A.O., Aybars A., The impact of foreign ownership on firm performance, evidence from an emerging market: Turkey, American Journal of Economics and Business Administration 2010/2 (4), s. 350-359.
  24. Hagemejer J., Kolasa M., Internationalization of Economic Performance of Enterprises: Evidence from Polish Firm-level Data, The World Economy 2011/34 (1), s. 74-100.
  25. Hallaward-Driemeier M., Iarossi G., Sokoloff K.L., Exports and manufacturing productivity in East Asia: A comparative analysis with firm - level data, NBER Working Paper 2002/8894, s. 1-31.
  26. Helpman E., Melitz M.J., Yeaple S.R., Export versus FDI with Heterogeneous Firms, American Economic Review 2004/94 (1), s. 300-316.
  27. https://mpra.ub.uni-muenchen.de/8380/1/MPRA_paper_8380.pdf; stan na 18.05.2022 r.
  28. Hybel J., Wpływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych na zatrudnienie i wydajność pracy w Polsce w latach 2007-2016, Nauki Ekonomiczne 2018/28, s. 9-20.
  29. Jasiniak M., Wyniki finansowe zagranicznych przedsiębiorstw w Polsce - w ujęciu sekcji PKD, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica 2014/2, s. 123-132.
  30. Jaworek M., Karaszewski W., Kuczmarska M., Przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego na tle ogółu przedsiębiorstw w Polsce w okresie 1994-2017, Przegląd Organizacji 2018/9, s. 6-14.
  31. Kasiewicz S., Koncepcja zarządzania wartością jako źródło kryzysu finansowego, Finansowanie Nieruchomości 2009/20, s. 56-63.
  32. Lipsey R.E., Home- and Host-Country Effects of Foreign Direct Investment, w: R.E. Baldwin, A.L. Winters (eds.), Challenges to Globalization: Analyzing in the Economics, The University of Chicago Press, Chicago 2004, s. 333-379.
  33. Markusen J.R., Multinational firms and the theory of international trade, The MIT Press, Cambridge 2002.
  34. Melitz M., The impact of trade in intra-industry reallocations and aggregate industry productivity, Econometrica 2003/71 (6), s. 1695-1725.
  35. Nazarczuk J.M., Krajewska A., Local determinants of foreign direct investment in Poland: The role of relative distance, Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy 2018/13 (4), s. 79-81.
  36. Nofal M., The effect of foreign ownership on firm performance: Evidence from Indonesia, Advances in Economics, Business and Management Research 2020/135, s. 237-242.
  37. Pawłowicz L., Nowy wymiar globalnego kryzysu finansowego, w: J. Bieliński, M. Czerwińska (red.), Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa w warunkach zakłóceń na rynkach finansowych, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, Sopot 2008, s. 13-28.
  38. Pilarska Cz., Efekty zewnętrzne bezpośrednich inwestycji zagranicznych z perspektywy kraju goszczącego, Gospodarka Narodowa 2018/4, s. 93-124.
  39. Puchalska K., Miejsce przedsiębiorstw z kapitałem zagranicznym w gospodarce polskiej, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy 2014/38, s. 317-330.
  40. Różański J., Comparative analysis of financing sources in domestic and foreign enterprises in Poland, w: European financial systems 2018. Proceedings of the 15th international scientific conference, Masaryk University Press, Brno 2018, s. 583-590.
  41. Różański J., Socha B., Wybrane determinanty napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych w przetwórstwie przemysłowym w Polsce, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin - Polonia, Sectio H - Oeconomica 2017/LI/6, s. 357-365.
  42. Różański J., Starzyńska D., Źródła finansowania przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego w regionie łódzkim, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 2009/48, s. 708-716.
  43. Sawulski J., Bąkowska K., Gniazdowski M., Luka CIT w Polsce w latach 2014-2018, Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa 2020.
  44. Sierpińska M., Jachna T., Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
  45. Szałucka M., Szóstek A., Wyniki finansowe podmiotów z kapitałem zagranicznym w latach 2000-2011 na tle ogółu przedsiębiorstw w Polsce, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 2013/155, s. 323-336.
  46. Szewc-Rogalska A., Efektywność restrukturyzacji własnościowej przedsiębiorstw w Polsce. Ujęcie sektorowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2004.
  47. Szewc-Rogalska A., Wpływ struktur własnościowych spółek giełdowych na kreację wartości dla akcjonariuszy, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2012.
  48. Szewc-Rogalska A., Leszczyńska M., Kapitał zagraniczny jako czynnik rozwoju i modernizacji gospodarki, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy 2011/19, s. 181-190.
  49. Szewc-Rogalska A., Wąsacz M., Foreign ownership versus financial liquidity and debts of enterprises in Poland, Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie 2020/2 (46), s. 43-54.
  50. Tica T., Analysis of the impact of ownership characteristics on the capital structure and business success of companies in the Balkan beverage industry, Anali Ekonomskog Fakulteta U Subotici 2022/58 (47), s. 79-96.
  51. Wypych M., Foreign capital in Poland during recession, Przedsiębiorczość i Zarządzanie 2015/16 (2), s. 45-59.
  52. Yavas C.V., Erdogan S., The effect of foreign ownership on firm performance: Evidence from emerging markets, Australian Academy of Accounting and Finance Review 2016/2 (4), s. 363-371.
Cytowane przez
Pokaż
ISSN
0081-6841
Język
pol
URI / DOI
http://dx.doi.org/10.26485/SPE/2022/125/9
Udostępnij na Facebooku Udostępnij na Twitterze Udostępnij na Google+ Udostępnij na Pinterest Udostępnij na LinkedIn Wyślij znajomemu