BazEkon - Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

BazEkon home page

Meny główne

Autor
Strojny Jacek (Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie), Niewiadomski Michał (Podhalańska Państwowa Uczelnia Zawodowa w Nowym Targu)
Tytuł
Uwarunkowania rozwoju społeczno-gospodarczego środkowoeuropejskich regionów peryferyjnych UE
Socio-economic Development Determinants of Central European Peripheral Regions of the EU
Źródło
Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna / Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2023, nr 63, s. 103-122, rys., tab., bibliogr. 61 poz.
Słowa kluczowe
Rozwój społeczno-gospodarczy, Rozwój regionalny, Rozwój gospodarczy
Social economic development, Regional development, Economic development
Uwagi
streszcz., summ.
Abstrakt
Obszary peryferyjne zwykle cechują się niskim poziomem rozwoju gospodarczego, infrastruktury, przedsiębiorczości czy innowacji. Termin peryferyjność może być rozumiany na różne sposoby, ale w każdym przypadku określenie to zawiera element komparatystyczny. Celem opracowania była analiza i ocena stopnia peryferyjności wybranych środkowoeuropejskich regionów UE w latach 2014 i 2019. Analiza przedstawiona w pracy została poprzedzona przeglądem koncepcji teoretycznych dotyczących regionów peryferyjnych. Badania empiryczne przeprowadzono w oparciu o dane pochodzące z Europejskiego Urzędu Statystycznego Eurostat. Uzyskane wyniki wykazały nieznaczną zmienność w poziomie rozwoju środkowoeuropejskich regionów UE na przestrzeni badanych lat oraz przydatność metody diagraficznej Czekanowskiego do oceny porównawczej poziomu peryferyjności regionów.(abstrakt oryginalny)

Regional peripherality is a multi-dimensional phenomenon. Peripheral areas are usually characterized by low levels of economic development, infrastructure, entrepreneurship or innovation. The term peripherality can be understood in different ways, but in each case it contains a compara-tive element. The aim of the study was to analyze and assess the degree of peripherality of selected Central European regions of the EU in 2014 and 2019. The European Union accession of countries located in Central Europe forced far-reaching changes in regional policies direction. Although the implementation of European Union regional development concept has brought benefits to studied countries, the extent of development disparities elimination between EU regions is unsatisfactory. The analysis presented in paper was preceded by theoretical concepts concerning peripheral regions review. Empirical research was based on data from the European Statistical Office Eurostat. The ob-tained results showed a slight variation in development of Central European regions of EU level over the studied period. The research has shown the usefulness of Czekanowski's diagrammatic method for a comparative peripheral regions evaluation. In applications such as the present problem, where there is a significant range of ambiguity, Czekanowski's approach may find justification because of its flexibility. The diagraphic method can demonstrate its usefulness in situations of complex interde-pendencies between objects when hierarchical clustering methods fail.(original abstract)
Pełny tekst
Pokaż
Bibliografia
Pokaż
  1. Ambrozik M. 2018. Tereny wypoczynkowe dużego miasta. Przykład Łodzi. [W:] S. Sitek (red.), "Stare i nowe" problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej. Polskie Towarzystwo Geograficzne Oddział Katowicki, Uniwersytet Śląski Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec, s. 40.
  2. Arbuthnott A., Eriksson J., Thorgren S., Wincent J. 2011. Reduced Opportunities for Regional Renewal: The Role of Rigid Threat Responses Among a Region's DOI: https://doi.org/10.1080/08985621003792996
  3. Bajerski A. 2008. Problemy wydzielenia peryferii społeczno-gospodarczych. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2: 159-167.
  4. Bertin J. 1981. Graphics and Graphic Information Processing. Walter de Gruyter & Co., Berlin. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110854688
  5. Bock B. 2016. Rural marginalisation and the role of social innovation; a turn towards endogenous development and rural reconnection. Sociologia Ruralis, 56(4): 552-573. DOI: https://doi.org/10.1111/soru.12119
  6. Buko A. 1992. Ceramology and Medieval Pottery Research in Poland. Archaeologia Polona, 30: 5-23.
  7. Christaller W. 1933. Central places in southern Germany. Prentice Hall, London.
  8. Chudy K., Wierzbińska M. 2003. Analiza taksonomiczna gmin województwa podkarpackiego ze względu na poziom życia ludności. Prace Naukowe AE we Wrocławiu, 988: 415-424.
  9. Copus A., Matino F., Noguera J. 2017. Inner Peripheries: An oxymoron or a real challenge for territorial cohesion? Italian Journal of Planning Practice, 7(1): 24-49.
  10. Copus A., Skuras D., Tsegenidi K. 2008. Innovation and Peripherality: An Empirical Comparative Study of SMEs in Six European Union Member Countries. Economic Geography, 84: 51-82. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1944-8287.2008.tb00391.x
  11. Czarkowski A. 1993. Pogranicze polsko-niemieckie jako region peryferyjny a procesy zderzenia kultur. Rocznik Lubuski, 18: 55-64.
  12. Dawkins C. 2003. Regional Development Theory: Conceptual Foundations, Classic Works, and Recent Developments. Journal of Planning Literature, 18(2): 131-172. DOI: https://doi.org/10.1177/0885412203254706
  13. Davies S., Michie R. 2011. Peripheral Regions: A Marginal Concern? EoRPA Paper, 11/6. European Policies Research Centre University of Strathclyde, Glasgow.
  14. Domański B. 2004. Krytyka pojęcia rozwoju a studia regionalne. Studia Regionalne i Lokalne, 2(16): 8.
  15. Established Firms. Entrepreneurship & Regional Development, 23(7-8): 1-624.
  16. Fox K., Kumar T. 1965. The functional economic area: Delineation and implications for economic analysis and policy. [W:] K. Fox, J.P. v. Moeskeke Prescott, J. Sengupta (red.), Urban-regional Economics, Social System Accounts and Eco-behavioral Science: Selected Writings. Iowa State University Press, Iowa.
  17. Floodgate G.D., Hayes P.R. 1963. The Adansonian Taxonomy of Some Yellow Pigmented Marine Bacteria. Journal of General Microbiology, 30: 237-244. DOI: https://doi.org/10.1099/00221287-30-2-237
  18. Fujita M., Krugman P., Venables A. 2001. The Spatial Economy: Cities, Regions and International Trade. MIT Press, Cambridge, MA, s. 140-164.
  19. Gibas P., Heffner K. 2018. Rozproszenie zabudowy mieszkaniowej a dostępność do usług rynkowych i publicznych. Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 272: 303-315.
  20. Haggett P. 2001. Geography: A Global Synthesis. Prentice Hall, Upper Saddle River.
  21. Halas M., Klapka P., Tonev P. Bednar M. 2015. An alternative definition and use for the constraint function for rule-based methods of functional regionalisation. Environment and Planning, A, 47(5): 1175-1191. DOI: https://doi.org/10.1177/0308518X15592306
  22. Hoover E.M., Giarratani F. 1999. An Introduction to Regional Economics. Reprint. WVU Research Repository, s. 176-191.
  23. Janiga-Ćmiel A. 2018. Analiza taksonomiczna województw Polski w zakresie procesu użytkowania Internetu. Ekonomiczne Problemy Usług, 131(1): 131-137. DOI: https://doi.org/10.18276/epu.2018.131/1-13
  24. Jańczuk L. 2013. Determinanty rozwoju społeczno-gospodarczego regionów w Polsce. Roczniki Nauk Społecznych, 5(41): 121-132.
  25. Jaskulski P. 2010. Instrukcja użytkownika programu MaCzek v. 3.0 (http://www.antropologia.uw.edu.pl/MaCzek/manual_30_pl.pdf, s 7; dostęp: 18.07.2022).
  26. Jaskulski P., Soltysiak A. 2004. Diagram Czekanowskiego: pomysł, historia, zastosowania. Prace Naukowe AE we Wrocławiu, 1022: 374-383.
  27. Klapka P., Tonev P. 2008. Regiony a regionalizace. [W:] Ekonomická a sociální geografie. 5.
  28. Komisja Europejska. 2019. Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/1755 z dnia 8 sierpnia 2019 r. Dziennik urzędowy Unii Europejskiej (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019R1755&from=PL; dostęp: 18.07.2022).
  29. Kunc, J. Vystoupil (red.), Aleš Čeněk. Plzeň.
  30. Kostrubiec B. 1982. Taksonomia numeryczna w badaniach geograficznych. Acta Universitatis Wratislaviensis. Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
  31. Kościółek M. 2014. Wykorzystanie analizy wielokryterialnej do badania potencjału gospodarczego województwa podkarpackiego. Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych, 15/4: 1- 68.
  32. Kutyna I., Sobisz Z. 2002. Ekologiczne podobieństwo zbiorowisk segetalnych północnej części pojezierza krajeńskiego. Folia Universitas Agriculturae Stetinensis, Agricultura, 226(90): 157-162.
  33. Lagendijk A., Lorentzen A. 2007. Proximity, knowledge and innovation in peripheral regions. European Planning Studies, 15: 457-466. DOI: https://doi.org/10.1080/09654310601133260
  34. Leszczewska K. 2010. Aktywność ekonomiczna regionów peryferyjnych. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 12: 215-225.
  35. Lorentzen A. 2007. The Spatial Dimension of Innovation: embedding proximity in socio-economic space. Institut for Samfundsudvikling og Planlægning, Aalborg Universitet, Aalborg.
  36. Lösch A. 1938. The Nature of Economic Regions. Southern Economic Journal, 5(1): 71-78. DOI: https://doi.org/10.2307/3693804
  37. Marciniak S. 2010. Rozwój społeczno-gospodarczy a innowacje: wstępna analiza zależności. Zarządzanie, Teoria i Praktyka, 2: 49-55.
  38. Markusen A. 1987. Regions: The economics and politics of territory. Rowman and Littlefield Publishers, Totowa, NJ.
  39. Marshall A. 1890. Principles of Economics. 8th ed. Palgrave Macmillan, London, s. 222-232.
  40. Myrdal G. 1957. Economic Theory and Under-developed Regions. Duckleworth, London.
  41. Nowacki R. 2009. Potencjał innowacyjny regionu jako czynnik rozwoju regionalnego. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 46: 62-71.
  42. Parysek J. 2018. Rozwój społeczno-gospodarczy oraz czynniki i uwarunkowania rozwoju. Studia KPZK, 183: 37-43.
  43. Pike A. 2007. Editorial: whither Regional Studies? Regional Studies, 41(9): 1143-1148. DOI: https://doi.org/10.1080/00343400701675587
  44. Prus B., Król K. 2017. Ocena zastosowania wybranych metod taksonomicznych do klasyfikacji zjawisk społeczno-gospodarczych. Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus, 16(2): 181-193. DOI: https://doi.org/10.15576/ASP.FC/2017.16.2.179
  45. Pryimak V., Pryima S. 2021. Intensity of Socio-Economic Process Development in the Regions of Ukraine. European Research Studies Journal, 24: 495-506. DOI: https://doi.org/10.35808/ersj/2138
  46. Richardson H. 1969. Elements of regional economics. Penguin Books Ltd, Harmondsworth.
  47. Runge A., Runge J. 2008. Słownik pojęć z geografii społeczno-ekonomicznej. Videograf Edukacja, Chorzów.
  48. Roman W. 2016. Zastosowanie hierarchicznej metody aglomeracyjnej do grupowania państw OECD ze względu na efektywność wykorzystania energii. Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych, 40: 411-424.
  49. Skrzywan W. 1952. Metoda grupowania na podstawie tablic prof. Czekanowskiego. Przegląd Antropologiczny, 18: 583-599.
  50. Sołysiak A. 1997a. MaCzek 1.00. Język programowania diagramu Czekanowskiego. Biuletyn Antropologiczny, 1: 11-20.
  51. Sołysiak A. 1997b. UMCzek 1.00. Ewolucyjny algorytm porządkowania diagramu Czekanowskiego. Biuletyn Antropologiczny, 1: 21-24.
  52. Sołtysiak A., Jaskulski P. 1999. Czekanowski's Diagram. A Method of Multidimensional clustering. [W:] J.A. Barceló, I. Briz, A. Vila (red.), New Techniques for Old Times. CAA 98. Computer Applications and Quantitative Methods in Archaeology. Proceedings of the 26th Conference, Barcelona, March 1998, BAR International Series S757. The Basingstoke Press, Oxford, England, s. 175-179.
  53. Spiekermann K., Neubauer J. 2002. European Accessibility and Peripherality: Concepts, Models and Indicators. Nordregio Working Paper, 2002: 9.
  54. Szymla Z., 2000. Determinanty rozwoju regionalnego. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
  55. Torre A., Rallet A. 2005. Proximity and localization. Regional Studies, 39(1): 47-59. DOI: https://doi.org/10.1080/0034340052000320842
  56. Tuziak A. 2019. Peryferyjność a nierówności i dysproporcje rozwojowe na poziomie regionalnym. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 59: 131-148. DOI: https://doi.org/10.15584/nsawg.2019.3.9
  57. Vyasulu V. 1979. Imperialism and unequal development Monthly review press. Economic and Political Weekly, 14(4): 153-155.
  58. Wilkin J. 2003. Peryferyjność i marginalizacja w świetle nowych teorii rozwoju (nowa geografia ekonomiczna, teoria wzrostu endogennego, instytucjonalizm). [W:] A. Bołtromiuk (red.), Regiony peryferyjne w perspektywie polityki strukturalnej Unii Europejskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
  59. Wójcik A. 2013. Rozwój podregionów województwa śląskiego. Studia Ekonomiczne - Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 142: 1-126.
  60. Young N. 2010. Globalization from the edge: a framework for understanding how small and medium-sized firms in the periphery 'go global'. Environment and Planning, 42: 838-855. DOI: https://doi.org/10.1068/a42315
  61. Zalewska E. 2017. Zastosowanie analizy skupień i metody porządkowania liniowego w ocenie polskiego szkolnictwa wyższego. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 469, 29: 234-242. DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2017.469.24
Cytowane przez
Pokaż
ISSN
2353-1428
Język
pol
URI / DOI
http://dx.doi.org/10.14746/rrpr.2023.63.07
Udostępnij na Facebooku Udostępnij na Twitterze Udostępnij na Google+ Udostępnij na Pinterest Udostępnij na LinkedIn Wyślij znajomemu