BazEkon - Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

BazEkon home page

Meny główne

Autor
Sobczak Mieczysław (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu)
Tytuł
Naród" i kwestia żydowska w interpretacji Zygmunta Wasilewskiego w dobie zaborów III Rzeczypospolitej
The "Nation" and The Jewishissue in the Interpretation of Zygmunt Wasilewski in The Times ff The Polish Annexation and in The 2nd Polish Republic
Źródło
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Nauki Humanistyczne (12), 2008, nr 26, s. 78-98, przypisy
Słowa kluczowe
Naród, Żydzi, Polityka
Nation, Jews, Politics
Uwagi
summ.
Kraj/Region
III Rzeczpospolita
Third Republic of Poland
Wasilewski Zygmunt
Abstrakt
Nazwisko Wasilewskiego pojawiało się już na łamach powstałego w październiku 1886 r. warszawskiego czasopisma "Głos". Piszących do niego artykuły łączyła ogólnie pojmowana postępowość i postulat oparcia pracy narodowej na "ludzie". Pojęcie to obejmowało nie tylko ludność chłopską, ale także ogół żyjących z pracy własnych rąk. Nie rozumiano go też tylko w kategoriach społecznych. Wiązano z nim sprawę cech moralnych, czystości narodowej ludu, widząc w tej warstwie społecznej podstawy dla nowej kultury, wymagającej obrony m.in. przed wpływami czynników obcych rasowo. Skuteczna obrona wymagała trafnej diagnozy sytuacji i sformułowanych na tej podstawie odpowiednich wniosków. Dla ideologów obozu narodowego, a więc i dla Wasilewskiego, sprawą oczywistą było to, że wobec rosnących zagrożeń dla polskiego narodowego bytu warunkiem skutecznego oporu, przetrwania i rozwoju w przyszłości było zbudowanie silnego narodu polskiego. Powinno go cechować głębokie poczucie jedności narodowej oraz świadomość odrębnych od innych interesów. Na takim fundamencie mogła się pojawić szansa obronienia suwerenności i tożsamości narodu polskiego oraz rozszerzenia zakresu jego życia i zapewnienia mu poważnego miejsca wśród innych narodów. Taki punkt widzenia zawierał już program Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego (SD-N) z 1897 r.(fragment tekstu)

The attitude of Zygmunt Wasilewski towards the Jewish issue was the result of his generał considerations about the national developments and the relations between them. In this context he was analyzing the power of the Polish nation in times of the Polish annexation and in the independent 2nd Polish Republic. He indicated that the power of the Polish nation ought to be strengthen. The basie thing was to strengthen the Polish relations. The Polish nation should differ from other nations having an unique national psychology and an uniąue spirit. The attitude towards national minorities should depend on the fact if the national minorities could be assimilated or not. In WasilewskPs point of view the Jewish nation could not be assimilated because of the different psyche. The Jewish people should be pushed away from the influence on the Pole's life.(original abstract)
Dostępne w
Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu
Pełny tekst
Pokaż
Bibliografia
Pokaż
  1. R. Wapiński, Narodowa Demokracja 1893-1939. Ze studiów nad dziejami myśli nacjonalistycznej, Ossolineum, Wrocław 1980, s. 22-23.
  2. Program SD-N w zaborze rosyjskim, "Przegląd Wszechpolski" (dalej skrót: "PW") 1897 nr 11,s. 241-247
  3. R. Wapiński, Z dziejów tendencji nacjonalistycznych. O stanowisku Narodowej Demokracji wobec kwestii narodowej w latach 1893-1939, "Kwartalnik Historyczny" 1973, z. 4, s. 822
  4. J.L. Popławski, Pisma polityczne, t. II, Kraków 1910, s. 179.
  5. S. Kozicki, Pół wieku polityki demokratyczno-narodowej, Biblioteka Ossolineum (dalej skrót: BO), rps. 13201/II, t. I, s. 8.
  6. G. Le Bon, Psychologia rozwoju narodów, Warszawa 1897; tegoż: Psychologia tłumu, Warszawa 1899.
  7. W. Jabłonowski, Z biegiem lat, BO, rps. 12858/I, z. I, s. 17.
  8. P. Wroński - rozmowa z R. Giertychem: Dmowskiego do Ligi bym nie przyjął, "Gazeta Wyborcza (Świąteczna)", nr 164 z 15-16 lipca 2006.
  9. S. Kozicki, Historia Ligi Narodowej 1887-1927, t. II, BO, rps. 13200/II, s. 147.
  10. S. Kozicki, Pół wieku polityki demokratyczno-narodowej 1887-1939, t. I, BO, rps. 13201/II, s. 156 11. S. Kilian, Myśl edukacyjna Narodowej Demokracji w latach 1918-1939, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Kraków 1997, s. 13-31.
  11. R. Dmowski, Myśli nowoczesnego Polaka, wyd. III, Lwów 1907, s. 239.
  12. Jastrzębiec, Z całej Polski, "PW" 1896 nr 2, s. 35.
  13. K. Hrabyk, Ideologia "Przeglądu Wszechpolskiego"(1895-1905), Poznań 1937, s. 85.
  14. Nasz patriotyzm i nasza taktyka, "PW" 1899 nr 5, s. 263.
  15. W. Mich, Obcy w polskim domu. Nacjonalistyczne koncepcje rozwiązania problemu mniejszości narodowych 1918-1939, Lublin 1994, s. 9
  16. A. Walicki, Dziedzictwo Narodowej Demokracji, cz. II, "Gazeta Wyborcza (Świąteczna)" nr 269 z 18-19 listopada 2006, s. 25-27.
  17. T. Kulak, Jan Ludwik Popławski 1854-1908. Biografia polityczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, vol. I, Wrocław 1989, s. 326, 330-331.
  18. Z. Balicki, Egoizm narodowy wobec etyki, Lwów 1902; zob. B. Grott, Zygmunt Balicki - ideolog Narodowej Demokracji, Kraków 1985, s. 29-36.
  19. List B. Chrzanowskiego do Z. Wojciechowskiego (1936), [w:] B. Chrzanowski, Wspomnienia, Biblioteka Narodowa (dalej skrót: BN), rps. III 6480, t. I, k. 244
  20. S. Kozicki, Historia Ligii Narodowej 1887-1927, BO, rps. 13200/II, t. I, k. 144.
  21. R. Wapiński, Narodowa Demokracja..., s. 39
  22. R. Wapiński, Idea narodu w polskiej myśli społecznej i politycznej endecji przed rokiem 1918, [w:] Idee i koncepcje narodu w polskiej myśli politycznej czasów porozbiorowych, Warszawa 1977, s. 226.
  23. A. Lednicki, Z lat wojny. Artykuły, listy, przemówienia (1915-1918), Nakładem Księgarni F. Hoesicka, Warszawa 1921, s. 113-114.
  24. J. Petrycki, Roman Dmowski, Nakładem Księgarni i Składu Nut Perzyński, Niklewicz i S-ka, Warszawa 1920, s. 21
  25. R. Dmowski, Podstawy polityki polskiej, [w:] Dziesięciolecie "Przeglądu Wszechpolskiego". Artykuły i rozprawy z zakresu polityki i pokrewnych dziedzin: Z. Balickiego, R. Dmowskiego, J.L. Popławskiego, W. Tokarza, G. Topora, Z. Wasilewskiego i innych, Pod redakcją R. Dmowskiego, Kraków 1905, s. 17-18
  26. Z. Stahl, System Dmowskiego wczoraj i dziś, Londyn 1953, s. 16-20
  27. B. Cywiński, Rodowody niepokornych, Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 1996, s. 389.
  28. M. Sobczak, Stosunek Narodowej Demokracji do kwestii żydowskiej w Polsce w latach 1918-1939, AE, Wrocław 1998, s. 102-166, 258-338.
  29. R. Dmowski, Polityka narodowa w odbudowanym państwie. Pisma, t. IX, Częstochowa 1938, s. 38.
  30. O nacjonalistycznej optyce w analizie zagadnienia tożsamości narodowej zob.: J. Szacki, O tożsamości (zwłaszcza narodowej), "Kultura i Społeczeństwo" 2004, t. XLVIII, nr 3, s. 20-21.
  31. B. Cywiński, Baśń niepodległa, czyli w stronę politologii kultury. Wykłady witebskie, Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2006, s. 24-27.
  32. Z. Wasilewski, Myśl przebudowy. Rozmowy z młodszym przyjacielem, Warszawa 1912, s. 164-165
  33. Z. Wasilewski, Życiorys 1865-1949, Biblioteka PAN w Krakowie (dalej skrót: BPAN Kr.), rps. 7859, s. 126.
  34. Z. Wasilewski, Listy dziennikarza w sprawach kultury narodowej, Lwów 1908, s. 27-28
  35. T. Wolsza, Narodowa Demokracja wobec chłopów w latach 1887-1914. Programy, polityka, działalność, Warszawa 1992, s. 65-69
  36. W. Bułhak, Dmowski - Rosja a kwestia polska. U źródeł orientacji rosyjskiej obozu narodowego 1886-1908, Wydawnictwo NERITON, Instytut Historii PAN, Warszawa 2000, s. 56-58
  37. Z. Wasilewski, Na wschodnim posterunku. Księga pielgrzymstwa 1915-1918, Warszawa 1919, s. 130-133.
  38. M. Sobczak, "Kwestia żydowska" w interpretacji Romana Dmowskiego w kontekście rozważań o "interesie narodowym" i asymilacji Żydów na ziemiach polskich u schyłku XIX wieku, [w:] Nauki Humanistyczne 8, red. J. Jarco, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 1008, AE, Wrocław 2003, s. 96-122.
  39. Z. Wasilewski, O życiu i katastrofach cywilizacji narodowej. Wstęp do rozważań nad programowymi zagadnieniami doby obecnej, Warszawa 1921, s. 10-15.
  40. Z. Wasilewski, O pojmowaniu psychiki narodowej, BPAN Kr., 7860, s. 26-27, 34.
  41. D. Knysz-Rudzka, Teorie zagłady cywilizacji zachodniej (1913-1939), "Kultura i Społeczeństwo" 1964, t. 8, nr 4, s. 105-122
  42. J. Ortega y Gasset, Bunt mas i inne pisma socjologiczne, Warszawa 1982; K. Kawalec, Wizje ustroju państwa w polskiej myśli politycznej lat 1918-1939. Ze studiów nad dziejami polskiej myśli politycznej, Wrocław 1995, s. 21-25.
  43. F. Znaniecki, Upadek cywilizacji zachodniej. Szkic z pogranicza filozofii kultury i socjologii, Warszawa 1986 (reprint wydania z 1921 r.), s. 45-55.
  44. F. Koneczny, Polskie logos a ethos. Roztrząsania o znaczeniu i celu Polski, t. II, Poznań 1921, s. 28, 153-154.
  45. K. Kawalec, Narodowa Demokracja wobec faszyzmu 1922-1939, Warszawa 1989, s. 29-30.
  46. F. Koneczny, Cywilizacja żydowska, Londyn 1974 (wznowienie 1981), s. 408.
  47. W. Wieczorek, Szkice z prowincji, Warszawa 1969, s. 126-130, 140-142
  48. W. Kunysz, Wścibski i wrazicki. Pamiętnik chłopa galicyjskiego, Warszawa 1973, s. 208-209.
  49. Ochrona nazwisk polskich, "Myśl Narodowa" (dalej skrót: "MN") nr 22 z 3 czerwca 1922, s. 8; T.J. Potocki, Precz z maskaradą nazwiskową! (Zrywanie masek), "MN" nr 31 z 1 sierpnia 1925,s. 10-11.
  50. J. Grajewski, Przyczyny kryzysu polskiej sztuki, "Akademik Polski" 1931 nr 9, s. 7.
  51. Narodowe czy państwowe, "Kurier Poznański" (dalej skrót: "KP") nr 156 z 4 kwietnia 1931, s. 20.
  52. M. Pawlikowski, Sztuka narodowa, "MN" nr 28 z 26 czerwca 1932, s. 407.
  53. T. Łepkowski, Polska - narodziny nowoczesnego narodu 1764-1870, Warszawa 1967, s. 135.
  54. E. Małkowska, Synagoga na Tłomackiem, Warszawa 1991, s. 8.
  55. S. Pieńkowski, Podrzutek, "KP" nr 463 z 12 października 1934
  56. Z. Wasilewski, Wampiryzm poezji semickiej, "MN" nr 6 z 4 lutego 1934, s. 71-75.
  57. R. Rybarski, Siła i prawo, Warszawa 1936, s. 141.
  58. Z. Wasilewski, Kultura narodowa i inteligencja, "WDN" nr 259 z 21 września 1938.
  59. J. Giertych, O wyjście z kryzysu, Warszawa 1938, s. 263.
  60. Z. Wasilewski, Ruch demokratyczno-narodowy w Polsce 1889-1919, "GW" nr 22 z 23 stycznia 1919.
  61. J.J. Wieniawita, Pomniejszyciele idei demokratycznej, "GW" nr 4 z 19 listopada 1918.
  62. Z. Wasilewski, Dyskusje, Poznań 1925, s. 181-182.
Cytowane przez
Pokaż
ISSN
1899-3192
1426-0689
Język
pol
Udostępnij na Facebooku Udostępnij na Twitterze Udostępnij na Google+ Udostępnij na Pinterest Udostępnij na LinkedIn Wyślij znajomemu