BazEkon - Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

BazEkon home page

Meny główne

Autor
Swiatkiewicz Olgierd (Instituto Politécnico de Setúbal, Portugal)
Tytuł
Etos i wizerunek przedsiębiorcy/CEO: Polska i Portugalia
Ethos and Image of the Businessman/CEO: Poland & Portugal
Źródło
Optimum : Economic Studies, 2023, nr 2 (112), s. 38-64, bibliogr. s. 61-64
Słowa kluczowe
Etos pracy, Wizerunek przedsiębiorstwa, Przedsiębiorca
Work ethos, Company image, Entrepreneur
Uwagi
Klasyfikacja JEL: A14, B55, D91, M14, O57, Z13
summ., streszcz.
Kraj/Region
Polska, Portugalia
Poland, Portugal
Abstrakt
Cel - Celem badania jest systematyzacja wiedzy na temat etosu i wizerunku przedsiębiorcy/CEO w Polsce i Portugalii w wyniku zaistniałych w obu krajach zmian politycznych i społeczno-gospodarczych oraz wskazanie różnic i podobieństw uwarunkowanych historycznie i kulturowo. Metoda badań - Metodą zastosowaną w niniejszym badaniu jest analiza porównawcza i diachroniczna z wykorzystaniem źródeł wtórnych oraz krytycznej analizy literatury. Ze względu na podjętą problematykę badania praca ma charakter opisowy. Wyniki - Badania prezentują złożony i uzależniony historycznie oraz kulturowo etos i wizerunek przedsiębiorcy w obu krajach. Częstsze polskie badania na próbach reprezentatywnych, badanie jakościowe w Portugalii sprzed wielu lat i kilka pomniejszych oraz brak badań w ostatnich latach wskazują na potrzebę nowych analiz. Negatywny wizerunek przedsiębiorcy z dawnych czasów w obu krajach wydaje się słabnąć. Nie stał się pozytywny, lecz raczej ambiwalentny. Tradycyjny etos przedsiębiorcy odpowiedzialnego i dbającego o pracowników wydaje się nadal utrzymywać w obu kulturach. Polscy przedsiębiorcy są lepiej wykształceni niż portugalscy, co uwarunkowane jest historycznie, jednak wykształcenie przedsiębiorców w Portugalii wydaje się ostatnio wzrastać. Przedsiębiorcy obu krajów w większości posiadają doświadczenie zawodowe poprzedzające podjęcie działalności na własny rachunek. Przedsiębiorcy są ogólnie zadowoleni z życia, rodziny i swojej pracy, mają stabilne życie rodzinne, a osiągnięty sukces przypisują cechom osobistym; widzą oni nadmierny udział państwa w gospodarce oraz etatyzm. Oryginalność / wartość / implikacje / rekomendacje - W badaniu przedstawiono poszerzoną analizę porównawczą rozwoju etosu i wizerunku przedsiębiorcy w Polsce i Portugalii od drugiej połowy XX w. Jest to pierwsze badanie porównawcze na temat etosu i wizerunku przedsiębiorcy w tych krajach. Badanie wskazuje luki oraz nowe kierunki potencjalnie interesujących badań. (abstrakt oryginalny)

Purpose - The aim of the study is to systematize knowledge on the ethos and image of the businessman/CEO in Poland and Portugal as a result of political and socio-economic changes in both countries, as well as to identify differences and similarities conditioned by history and culture. Research method - The method used in this study is comparative and follows a diachronic analysis, using secondary sources and critical analysis of the literature. Due to the specificity of the research issues being developed, the work is descriptive. Results - The research presents the complex and historically and culturally dependent ethos and image of the businessman in both countries; more frequent Polish research, on representative samples, a qualitative study in Portugal many years ago and a few smaller ones, as well as the lack of research in recent years, indicate the need for new research. The negative image of the businessman from the past in both countries seems to be weakening, but it has not become positive, but rather ambivalent. The traditional ethos of a responsible and caring businessman seems to still hold in both cultures. Polish businessmen are better educated than Portuguese, which is historically conditioned, but the education of Portuguese seems to be increasing recently. Businessmen in both countries have mostly professional experience prior to starting their own business. Businessmen are generally satisfied with life, family and their work, have a stable family life, and attribute their success to personal qualities; they see excessive state participation in the economy and statism. Originality / value / implications / recommendations - The study presents a comprehensive comparative analysis of the development of the ethos and image of a businessman in Poland and Portugal from the second half of the 20th century. This is the first comparative study on the businessman ethos and image in these countries. The study indicates gaps and new directions for potentially interesting research. (original abstract)
Pełny tekst
Pokaż
Bibliografia
Pokaż
  1. Baardewijk J., Graaf G., 2021, The Ethos ofBusiness Students, "Business Ethics, the Environment & Responsibility", Vol. 30(2), pp. 188-201, DOI: 10.1111/beer.12326.
  2. Baklanoff E.N., 1996, Breve experiência de socialismo em Portugal: o sector das empresas estatais, "Analise Social", Vol. XXXI(138), pp. 925-947.
  3. Bandura A., 2001, Social Cognitive Theory: An Agentic Perspective, "Annual Review of Psychology", Vol. 52, pp. 1-26, DOI: 10.1146/annurev.psych.52.1.1.
  4. Bąk D., 2012, Etos ludzi i instytucji biznesu, [w:] Biznes, Etyka, Odpowiedzialność, Gaspar-ski W. (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  5. Bennett C.V., Brewster C., 2002, Can Portuguese Management Compete?, Ad Capita/ Cranfield University School of Management, Lisboa.
  6. Carvalho P.M.R., 1997, Caracteristicas e motivaçôes dos empresârios: O caso dos fundadores depequenos negócios na cidade de Guarda, Departamento de Gestio e Economia, Universidade da Beira Interior (niepublikowana praca magisterska).
  7. Chlewiński, Z., 1992, Stereotypy: struktura, funkcje, geneza. Analiza interdyscyplinarna, [w:] Kolokwia Psychologiczne. Stereotypy i uprzedzenia, Chlewiński Z., Kurcz I. (red.), t. I, Instytut Psychologii PAN, Warszawa.
  8. Cierniak-Szóstak E., 2008, Wizerunek polskiego przedsiębiorcy jako element społecznej legitymizacji/delegitymizacji nowego ładu, "Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy", nr 12, s. 397-408.
  9. Cunha M.P., Clegg S.R., Rego A., 2009, An Essay on Archaic Postmodernity. The Case of Portugal, "Management Research", Vol. 7(3), pp. 191-201, DOI: 10.2753/JMR1536-5433070302.
  10. Dziadzia B., Kasperek A., 2006, "La Pologne martyre" w niewidzialnej dłoni Adama Smitha: przyczynek do refleksji nad kształtowaniem się kapitalizmu w Polsce współczesnej, "Kultura i Edukacja", nr 2/3, s. 78-95.
  11. Enderle G., 2001, What Management Ethos of the West Is Suitable for "Exportation"?, "Prakseologia", Vol. 141, pp. 359-372.
  12. Gajos L., 1997, Etos ludzi biznesu, [w:] Etyka biznesu, Dietl J., Gasparski W. (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  13. Gardawski J., 2012, Wyalienowana klasa. Sektor małej i średniej przedsiębiorczości w III Rzeczpospolitej, [w:] Dylematy polskiej demokracji, Danel Ł., Kornaś J. (red.), Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej, Kraków.
  14. Gasparski W., 1997, Etyka biznesu - szkice do portretu, [w:] Etyka biznesu, Dietl J., Gasparski W. (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  15. Gasparski W., 2007, Wykłady z etyki biznesu, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa.
  16. Hofstede G., 1995, Multilevel Research of Human Systems: Flowers, Bouquets and Gardens, "Human Systems Management", Vol. 14(3), pp. 207-217, DOI: 10.3233/HSM-1995-14304.
  17. Jarymowicz M., 1994, O formach umysłowego ujmowania My i ich związku ze spostrzeganiem Innych, [w:] Poza egocentryczną perspektywą widzenia siebie i świata, Jarymowicz M.(red.), Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, Warszawa.
  18. Jasiecki K., 1996, Przedsiębiorcy jako "aktor transformacji", "Studia Socjologiczne", nr 1(140), s. 115-134.
  19. Jesuino J.C., Pereira O.G., Reto L.A., 1993, Caracteristicas dos Gestores de Topo: Uma Abordagem Qualitativa, "Analise Psicológica", Vol. XI(2), pp. 179-199.
  20. Kamosiński S., 2021, Przedsiębiorcy i przedsiębiorczość a recesja transformacyjna w Polsce po 1989 roku, "Optimum. Studia Ekonomiczne", nr 1(103), s. 53-67. DOI: 10.15290/ oes.2021.01.103.04.
  21. Kawińska M., 2015, Work and family in "Ethos of the Polish entrepreneur 2014", "Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne", nr 11, s. 81-82.
  22. Klimski W, 2018, Wartości i normy religijne w etosie pracy. Opinie polskich przedsiębiorców, "Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska", nr 132, s. 315-328.
  23. Kolman L., Noorderhaven N.G., Hofstede G., Dienes E., 2003, Cross-cultural Differences in Central Europe, "Journal of Managerial Psychology", Vol. 18(1), pp. 76-88. DOI: 10.1108/02683940310459600.
  24. Lewicka-Strzałecka A., 2006, Opportunities and Limitations of CSR in the Postcommu-nist Countries: Polish Case, "Corporate Governance", Vol. 6(4), pp. 440-448. DOI: 10.1108/14720700610689559.
  25. Lopes A., Correia A.D., 2003, Aproblemâtica da confiança na gestâo das relaçôes laborais, "Analise Social", Vol. XXXVIII(168), pp. 841-849.
  26. López-Ruiz O., 2007, Ethos empresarial: el "capital humano" como valor social, "Estudios Sociológicos", Vol. XXV(74), pp. 399-425.
  27. Marques C.A., 1994, O Individualismo: Do Senso Comum à Dimensâo Cultural, "Analise Psicológica", Vol. 1(XII), pp. 5-13.
  28. Mączyński J., Łobodziński A., Wyspiański D., Kwiatkowski P., 2010, Differences on Organizational Practices and Preferred Leader Attributes Between Polish Managers Investigated in 1996/1997 and 2008/2009, "Polish Psychological Bulletin", Vol. 41(4), pp. 127-132, DOI: 10.2478/v10059-010-0017-z.
  29. Moscovici, S., Doise, W., 1991, Dissensóes e consenso. Uma teoriageraldas decisóes colectivas, Livros Horizonte, Lisboa.
  30. Murdoch A., Kaciak E., 2011, Culture Shock Re-Visited: What Features of the Polish Culture Most Bother Expatriates in Poland?, "The Journal of Applied Business Research", Vol. 27(2), pp. 87-104, DOI: 10.19030/jabr.v27i2.4142.
  31. Nasierowski W., Mikuła B., 1998, Culture Dimensions of Polish Managers: Hofstedes Indices, "Organization Studies", Vol. 19/3, pp. 495-509, DOI: 10.1177/01708406980 1900306.
  32. Rodrigues M.A.F., 2014, Atitudes e valores dos jovens empresârios e empreendedores portugueses, Faculdade de Economia, Universidade do Porto (niepublikowana praca magisterska).
  33. Santos B.S., 1992, O Estado e a sociedade em Portugal (1974-1988), Ediçoes Afronta-mento, Porto.
  34. Santos J.F.P., 1999, Todos osgestores «sabem» teorias da empresa, [in:] Teoria organizacional: perspectivas eprospectivas, Pina e Cunha M., Publicaçoes Dom Quixote, Lisboa.
  35. Santos M.L.L., Lima M.P., Ferreira V.M., 1975, As lutas sociais nas empresas e a revoluçâo do 25 de abril: da reivindicaçâo económica ao movimento politico, "Analise Social", Vol. 42-43, pp. 266-335.
  36. Schuttenbach L., 2000, Sektor Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Republice Federalnej Niemiec, Polska Fundacja Promocji i Rozwoju Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Warszawa.
  37. Segal L., Lehrer M., 2013, The Conflict of Ethos and Ethics: A Sociological Theory of Business People's Ethical Values, "Journal of Business Ethics", Vol. 114, pp. 513-528, DOI: 10.1007/s10551-012-1359-6.
  38. Silva M.A.O.M., Correia M.F., Scholten M., Gomes L.F.A.M., 2008, Cultura na-cional e orientaçâo empreendedora: Um estudo comparativo entre Brasil e Portugal, "Comportamento Organizacional e Gestao", Vol. 14(1), pp. 65-84, DOI: 10400. 12/149.
  39. Słownik wyrazów obcych, 1971, Tokarski J. (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  40. Sousa L., 2008, 'I Don't Bribe, I Just Pull Strings': Assessing the Fluidity of Social Representation of Corruption in Portuguese Society, "Perspectives on European Politics and Society", Vol. 9(1), pp. 8-23, DOI: 10.1080/15705850701825402.
  41. Sousa L., Triâes J., 2008, Corrupçâo e osportugueses. Atitudes, prâticas, valores, Ediçoes Rui Costa Pinto, Lisboa.
  42. Swiatkiewicz O., 1995, Representaçâo das Representaçôes Sociais: Introduçâo ao Estudo da Imagem da Polónia em Portugal, "Analise Psicológica", Vol. 4(XIII), pp. 449-460.
  43. Swiatkiewicz O., 1995a, A Mudança na Polónia e a Integraçâo Europeia: Particularidades Contextuais da Construçâo da Imagem da Polónia em Portugal, "Analise Psicológica", Vol. 4(XIII), pp. 461-470.
  44. Szymura-Tyc M., Kucia M., 2016, Organizational Culture and Firms' Internationalization, Innovativeness and Networking Behavior: Hofstede Approach, "Entrepreneurial Business and Economic Review", Vol. 4(4), pp. 67-92, DOI: 10.15678/EBER.2016. 040405.
  45. Trzebińska E., 1994, O naturze stereotypów społecznych i możliwości ich modyfikowania, [w:] Poza egocentryczną perspektywą widzenia siebie i świata, Jarymowicz M. (red.), Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, Warszawa.
  46. Turnbull S., 1997, Corporate Governance: Its Scope, Concerns and Theories, "Corporate Governance", Vol. 5(4), pp. 180-205, DOI: 10.1111/1467-8683.00061.
  47. Wolak K., 1994, O spostrzeganiu i ocenianiu Onych z perspektywy Ja/My (przyczynek do rozważań nad źródłami etnocentryzmu), [w:] Poza egocentryczną perspektywą widzenia siebie i świata, Jarymowicz M. (red.), Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, Warszawa.
  48. Woleński J., Hartman J., 2008, Wiedza o etyce, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa-Bielsko-Biała.
  49. Zarzecki M., 2014, Etos polskich przedsiębiorców 2014: metoda, pomiar, analiza, "Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne", nr 9, s. 104-110.
  50. www 1, https://www.hofstede-insights.com/country-comparison [data dostępu: 10.03.2022].
  51. www 2, https://www.anacom.pt/streaming/sint_portugal2010.pdf?categoryId=80890&-contentId=133039&field=ATTACHED_FILE [data dostępu: 20.04.2022].
Cytowane przez
Pokaż
ISSN
1506-7637
Język
pol
URI / DOI
http://dx.doi.org/10.15290/oes.2023.02.112.03
Udostępnij na Facebooku Udostępnij na Twitterze Udostępnij na Google+ Udostępnij na Pinterest Udostępnij na LinkedIn Wyślij znajomemu